دوستان عزیزم سلام
ماه رمضان در حال نزدیک شدن است و از آن جایی که این ماه مبارک و عزیز، اعمال و آداب مخصوص به خود را دارد این تایپیک تلاش دارد تا آنجا که مقدور می باشد در این زمینه توضیحاتی در چند صفحه ارائه دهد
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات تمام مسلمین دنیا از جمله شما عزیزان و با آرزوی اینکه با دستانی پر و دلی آرام و تنی سلامت به همراه خانواده و عزیزانمان از سفره پر برکت الهی برخیزیم
التماس دعا
در تمام سال، ماهى به عظمت ماه پربرکت رمضان نیست; زیرا ماهى است که خداوند آن را جهت اهداى بالاترین هدیه خود به جهان بشریّت، یعنى «قرآن مجید» برگزیده است.
از سوى دیگر، ماهى است که شب قدر در آن واقع شده، شبى که مقدّرات یکسال انسانها - بر حسب شایستگى ها و لیاقت هایشان - تعیین مى گردد و عبادت آن برتر از عبادت هزار ماه است!
از سوى سوم، بهار عبادت و ماه تعلیم و تربیت، ماه طهارت و پاکى، و ماه تقوا و خودسازى است; ماهى که مراحل قرب الهى و سیر و سلوک الى اللّه را با گام هاى سریع و استوار مى توان پیمود.
در اهمّیّت این ماه همین بس که پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) در آستانه ماه مبارک رمضان طىّ خطبه اى چنین فرمود:«اى مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روى آورده; ماهى که نزد خدا برترین ماه هاست، روزهایش برترین روزها، و شبهایش برترین شبها، و ساعاتش برترین ساعات است.ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده اید، و مورد کرامت و احترام الهى قرار گرفته اید; نفس هاى شما در آن حکم تسبیح را دارد، خواب شما در آن عبادت، عمل شما مقبولِ (درگاه الهى) و دعاى شما در آن مستجاب است!با نیّت هاى صادق و قلب هاى پاک از خدا بخواهید که شما را موفّق به روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن کند; زیرا شقىّ و دور از سعادت کسى است که در این ماه (که دریاى رحمت الهى موّاج است) از رحمت و مغفرت او محروم گردد...».
سپس دستورهاى مؤکّدى درباره صدقه به نیازمندان، احترام به بزرگترها، محبّت به کوچکترها، صله رحم، حفظ زبان و چشم و گوش از گناه، نوازش یتیمان و توبه از گناه، دعا کردن ـ به ویژه هنگام نمازها ـ فرمود; سپس درباره اهمّیّت افطارى دادنِ روزه داران سخن گفت، تا آن جا که حتّى کسانى که توانایى ندارند، مى توانند با دانه اى خرما یا جرعه اى از آب در این کار خیر شرکت جویند!
در پایان خطبه فرمود: «اى مردم! درهاى بهشت در این ماه گشوده است، از خداوند بخواهید آن را به روى شما نبندد، و درهاى دوزخ بسته است، از پروردگارتان بخواهید آن را به روى شما نگشاید! و شیاطین در این ماه در زنجیرند، از خداوند بخواهید آنها را بر شما مسلّط نکند!»
امیر مؤمنان على(علیه السلام) عرض کرد: یا رسول اللّه! برترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: پرهیز از گناهان!»(1)
خوشبخت و سعادتمند کسانى هستند که ارزش والاى این ماه را بشناسند و از برکاتِ بى پایان آن بهره گیرند و مشکلات معنوى و مادّى خود را به برکت روزه ها و عبادات در این ماه حل کنند.البتّه براى بهره گیرى بیشتر از برکات مادّى و معنوى و آثار و ثواب هاى ماه مبارک رمضان، نباید تنها به روزه گرفتن اکتفا کرد، بلکه باید از گناهان اجتناب نمود و با خودسازى و مراقبت و دورى از آلودگى ها، جان خویش را در معرض وزش نفحات رحمانى و عنایات ویژه سبحانى قرار داد.بارالها! همه ما را موفّق بدار، و قرین رحمت و عنایت کن.
که هر که سه روز از آخر ماه شعبان روزهبدارد و به ماه مبارک رمضان وصل کند حق تعالى ثواب روزه دو ماه متوالى براى اوبنویسید
ابَوُالصّلت هَروى روایت کرده است :
در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرتامام رضا (علیه السلام) رفتم ؛ حضرت فرمود که اى ابوالصَّلْت اکثَر ماه شعبان رفت واین جمعه آخر آن است پس تدارک و تلافى کن در آن چه از این ماه مانده است تقصیرهایىرا که در ایّام گذشته این ماه کرده اى و بر تو باد که رُو آورى بر آنچه نافع استبراى تو و دعا و استغفار بسیار کن و تلاوت قرآن مجید بسیار کن و توبه کن به سوى خدااز گناهان خود تا آنکه چون ماه مبارک درآید خالص گردانیده باشى خود را براى خدا ومگذار در گردن خود امانت و حق کسى را مگر آنکه ادا کنى و مگذار در دل خود کینه کسىرا مگر آنکه بیرون کنى و مگذار گناهى را که مى کرده اى مگر آنکه ترک کنى و از خدابترس و توکّل کن بر خدا در پنهان و آشکار امور خود و هر که بر خدا توکّل کند خدا بساست او را و بسیار بخوان در بقیّه این ماه این دعا را :
اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِىَ مِنْهُ بدرستى که حقّ تعالى در این ماه آزاد مى گرداند بندهاى بسیاراز آتش جهنّم براى حرمت ماه مبارک رمضان
شیخ از حارث بن مُغَیْرَه نَضْرى روایتکرده :
حضرت صادق (علیه السلام) مى خواند در شب آخر شعبان و شب اوّل ماه رمضان :
1ـ به سراغ رؤیت هلال برود که بعضى آن را واجب (کفایى) دانسته اند.
2ـ وقتى هلال را رؤیت کرد، طبق روایتى از امام صادق(علیه السلام) رو به قبله نماید و دست ها را به آسمان بلند کند و
خطاب به هلال کند و بگوید:
رَبّـى وَرَبُّـکَ اللهُ رَبُّ الْعـالَمینَ، اَللّـهُمَّ اَهِلَّـهُ عَلَیْنا بِـالاَْمْـنِ پروردگار من و پروردگار تو خدا پروردگار جهانیان است خدایا این ماه را بر ما نو کن با امنیّت
وَالاِْیمانِ، وَالسَّلامَةِ وَالاِْسْلامِ، وَالْمُسارَعَةِ اِلى ما تُحِبُّ وَتَرْضى، و ایمان و سلامتى و اسلام و پیشى گرفتن بدانچه تو دوست دارى و خشنود شوى
اَللّـهُمَّ بارِکْ لَنا فى شَهْرِنا هذا، وَارْزُقْنا خَیْرَهُ وَعَوْنَهُ، وَاصْرِفْ عَنّا ضُرَّهُ خدایا برکت ده به ما در این ماه و خیر و خوبى و کمک آن را روزى ما کن و بگردان از ما زیان این ماه
وَشَرَّهُ، وَبَلائَهُ وَفِتْنَتَهُ.(1) و شر و بلا و فتنه اش را.
روایت شده که حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) وقتى که هلال ماه رمضان را رؤیت مى کرد، روى شریف را به جانب
قبله مى فرمود و مى گفت:
اَللّـهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاَْمْنِ والاِْیمانِ، وَالسَّلامَةِ وَالاِْسْلامِ، وَالْعافِیَةِ خدایا این ماه را بر ما نو کن به امنیّت و ایمان و تندرستى و اسلام و عافیت کامل
الْمُجَلَّلَةِ، وَدِفاعِ الاَْسْقامِ، وَ الرِّزْقِ الْواسِعِ، وَالْعَوْنِ عَلَى الصَّلاةِ و دفاع از دردها و روزى وسیع و کمک بر نماز
وَالصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ، اَللّـهُمَّ سَلِّمْنا لِشَهْرِ رَمَضانَ، وَ تَسَلَّمْهُ و روزه و شب زنده دارى و تلاوت قرآن خدایا سالم کن ما را براى ماه رمضان و سالم
مِنّا، وَسَلِّمْنا فیهِ حَتّى یَنْقَضِىَ عَنّا شَهْرُ رَمَضانَ، وَ قَدْ عَفَوْتَ عَنّا، از ما دریافتش کن وما را در آن سالم بدار تا بگذرد از ما ماه رمضان و تو از ما گذشته باشى
وَغَفَرْتَ لَنا وَرَحِمْتَنا.(2) و ما را آمرزیده و مورد مهر خویش قرار داده باشى. و از حضرت صادق(علیه السلام) نقل شده است که چون رؤیت هلال کردى بگو:
اَللّـهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ، وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنا صِیامَهُ، وَاَنْزَلْتَ خدایا ماه رمضان آمد و تو واجب کرده اى بر ما روزه این ماه را و فرو فرستادى در آن
فیهِ الْقُرْآنُ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَیِّنات مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ، اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلى قرآن را که راهنماى مردم است و حجتهایى از هدایت و تمیز حق و باطل است خدایا کمک بده ما را بر
صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَسَلِّمْنا فیهِ، وَسَلِّمْنا مِنْهُ، وَسَلِّمْهُ لَنا فى یُسْر روزه آن و آن را از ما بپذیر و سالم بدار ما را در این ماه و از این ماه و آن را نیز براى ما سالم گردان در آسانى
مِنْکَ وَعافِیَة، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، یا رَحْمنُ یا رَحیمُ.(3) و تندرستى که براستى تو بر هر چیز قادرى اى بخشاینده اى مهربان.
3ـ «سیّد بن طاووس»(رحمه الله) روایت کرده که روزى حضرت امام زین العابدین(علیه السلام) عبور مى کرد که نظرش
به هلال ماه رمضان افتاد، ایستاد و گفت:
اَیُّهَا الْخَلْقُ الْمُطیعُ الدّائِبُ السَّریعُ، اَلْمُتَرَدِّدُ فى مَنازِلِ التَّقْدیرِ، اى مخلوق فرمانبردار پیوسته (در حرکت) و شتابان و رفت و آمد کننده در منزلهاى معیّن
اَلْمُتَصَرِّفُ فى فَلَکِ التَّدْبیرِ، امَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَاَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ، و گردش کننده در مدار تدبیر ایمان دارم به آن خدایى که تاریکیها را به تو روشن کرد و راههاى ناپیدا و مبهم را به تو آشکار کرده
وجَعَلَکَ ایَةً مِنْ ایاتِ مُلْکِهِ، وَعَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، فَحَدَّ بِکَ و تو را نشانه اى از نشانه هاى فرمانرواییش و علامتى از علامات سلطنتش قرار داده و زمان را به تو
الزَّمانَ، وَامْتَهَنَکَ بِالْکَمالِ وَالنُّقْصانِ، وَالطُّلُوعِ والاُْفُولِ، وَالاِْنارَةِ محدود ساخت و تو را واداشت به کمال و نقصان و طلوع و غروب و پرتوافکنى
وَالْکُسُوفِ، فى کُلِّ ذلِکَ اَنْتَ لَهُ مُطیعٌ، وَاِلى اِرادَتِهِ سَریعٌ، سُبْحانَهُ ما و گرفتن و در تمام آنها تو در تحت فرمان او فرمانبردارى و بسوى اراده اش شتابان منزه است خدا که
اَعْجَبَ ما دَبَّرَ فى اَمْرِکَ، وَاَلْطَفَ ما صَنَعَ فى شَاْنِکَ، جَعَلَک مِفْتاحَ شَهْر چه شگفت انگیز تدبیرى در امر تو بکار برد و چه دقیق است صنعتى که در کار تو انجام داده تو را کلید ماه
حادِث، لاَِمْر حادِث، فَاَسْئَلُ اللهَ رَبِّى وَرَبَّکَ، وَخالِقى وَخالِقَکَ، نوى قرار داده براى کارى نو از خدا پروردگار خود و پروردگار تو و آفریدگار خود و آفریدگار تو
وَمُقَدِّرى وَمُقَدِّرَکَ، وَمُصَوِّرى وَمُصَوِّرَکَ، اَنْ یُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ و تقدیر کننده خود و تقدیرکننده تو و صورت بخش خودو صورت گر تو خواهم که درود فرستد بر محمّد و آل
مُحَمَّد، وَاَنْ یَجْعَلَکَ هِلالَ بَرَکة لا تَمْحَقُهَا الاَْیّامُ، وَطَهارَة لا تُدَنِّسُهَا محمّد و قرار دهد تو را ماه برکتى که روزگار از بینَش نبرد و ماه پاکیزه اى که آلوده اش نکند
الاْثامُ، هِلالَ اَمْن مِنَ الأفاتِ، وَسَلامَة مِنَ السَّیِّئاتِ، هِلالَ سَعْد لا گناهان ماه امنیّت از آفات و سلامتى از بدیها ماه خجسته و مسعودى
نَحْسَ فیهِ، وَیُمْن لا نَکَدَ مَعَهُ، وَیُسْر لا یُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَخَیْر لا یَشُوبُهُ که نحسى در آن نباشد و ماه میمونى که ملالى با آن نباشد و ماه آسانى که با دشوارى مخلوط نشود و ماه خیرى که
شَرٌّ، هِلالَ اَمْن وَایمان، وَنِعْمَة وَاِحْسان، وَسَلامَة وَاِسْلام، اَللّـهُمَّ صَلِّ
به شرّى آلوده نگردد ماه امنیّت و ایمان و نعمت و احسان و سلامتى و اسلام خدایا درود فرست بر
عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاجْعَلْنا مِنْ اَرْضى مَنْ طَلَعَ عَلَیْهِ، وَاَزْکى مَنْ محمّد و آل محمّد و قرار ده ما را از خشنودترین مردمى که این ماه بر او طلوع کرده و پاکیزه ترین کسانى
نَظَرَ اِلَیْهِ، وَاَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فیهِ، وَوَفِّقْنَا اللّـهُمَّ فیهِ لِلطّاعَةِ وَالتَّوْبَةِ، که بدان نگاه کرده و سعادتمندترین کسى که پرستش تو را در آن کرده و موفق دار ما را خدایا در این ماه به فرمانبردارى و توبه
وَاعْصِمْنا فیهِ مِنَ الاْثامِ وَالْحَوْبَةِ، وَاَوْزِعْنا فیهِ شُکْرَ النِّعْمَةِ، وَاَلْبِسْنا فیهِ و نگاهمان دار در آن از گناهان و خطا و الهام کن به ما در این ماه شکر نعمتت را و بپوشان به مادر
جُنَنَ الْعافِیَةِ، وَاَتْمِمْ عَلَیْنا بِاسْتِکْمالِ طاعَتِکَ فیهِ الْمِنَّةَ، اِنَّکَ اَنْتَ الْمَنّانُ این ماه سپرهاى تندرستى و منّت خود را بوسیله انجام کامل اطاعتت بر ما تمام کن که براستى تویى پر نمعت
الْحَمیدُ، وَصَلَّى اللهُ عَلى مُحَمَّد و آلِهِ الطَّیِّبینَ، وَاجْعَلْ لَنا فیهِ عَوْناً مِنْکَ ستوده و درود خدا بر محمّد و آل پاکش و مقرر دار براى ما در این ماه کمکى از جانب خود
عَلى ما نَدَبْتَنا اِلَیْهِ مِنْ مُفْتَرَضِ طاعَتِکَ، وَتَقَبَّلْها، اِنَّکَ الاَْکْرَمُ مِنْ کُلِّ براى انجام آنچه ما را بدان خواندى و طاعت واجب خود و بپذیر آن را که تو کریم ترین همه
کَریم، وَالاَْرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحیم، امینَ امینَ رَبَّ الْعالَمینَ.(4) کریمانى و مهربانتر از هر مهربانى آمین آمین اى پروردگار جهانیان.
4ـ غسل شب اوّل ماه طبق بعضى از روایات مستحب است.(5)
5ـ در شب اوّل ماه امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند، تا گناهانش بخشوده شود.(6)
6ـ از شب اوّل ماه، شروع به خواندن هزار رکعت نماز ماه رمضان نماید، که شرح آن قبلاً گذشت. (صفحه 712)
7ـ دو رکعت نماز بخواند که در هر رکعت سوره حمد و سوره انعام را بخواند و از خدا بخواهد تا امور وى را کفایت کند و از آنچه که مى ترسد و از بیماریها او را حفظ نماید.(7)
8ـ این دعا را بخواند که در اعمال شب آخر ماه شعبان (صفحه 692) نیز آمده است: اَللّهُمَّ إِنَّ هذَا الشَّهْرُ الْمُبارَکُ... .
9ـ بعد از نماز مغرب دست ها را بلند کند و این دعا را که از امام جواد(علیه السلام) نقل شده است، بخواند:
اَللّهُمَّ یا مَنْ یَمْلِکُ التَّدْبیرَ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، یا مَنْ یَعْلَمُ خائِنَةَ خدایا اى که تدبیر امور بدست اوست و او بر هر چیز قادر است اى که مى داند خیانت
الاَْعْیُنِ وَما تُخْفِى الصُّدُورُ، وَتُجِنُّ الضَّمیرُ، وَهُوَ اللَّطیفُ الْخَبیرُ، اَللّهُمَّ چشمها را و آنچه را سینه ها پنهان کنند و دلها در خویش مستور دارند و اوست دقیق آگاه خدایا
اجْعَلْنا مِمَّنْ نَوى فَعَمِلَ، وَلاتَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِىَ فَکَسِلَ، وَلا مِمَّنْ هُوَ قرار ده ما را از کسانى که نیّت کنند و بدنبالش عمل کنند و قرارمان مده از کسانى که بدبخت شده و تنبلى کرد و نه از کسانى که
عَلى غَیْرِ عَمَل یَتَّکِلُ، اَللّهُمَّ صَحِّحْ اَبْدانَنا مِنَ الْعِلَلِ، وَاَعِنّا عَلى مَا بر غیر کار و کوشش اعتماد کنند خدایا سالم گردان بدنهامان را از بیماریها و کمکمان ده بر آنچه
افْتَرَضْتَ عَلَیْنا مِنَ الْعَمَلِ، حَتّى یَنْقَضِىَ عَنّا شَهْرُکَ هذا، وَقَدْ اَدَّیْنا واجب کرده اى بر ما از عمل تا بگذرد از ما این ماه تو در حالیکه آنچه را بر ما
مَفْرُوضَکَ فیهِ عَلَیْنا، اَللّـهُمَّ اَعِنّا عَلى صِیامِهِ، وَوَفِّقْنا لِقِیامِهِ، وَنَشِّطْنا واجب فرموده بودى انجام داده باشیم خدایا ما را بر روزه این ماه کمک ده و به شب زنده داریش موفقمان دار و براى خواندن نماز در این ماه
فیهِ لِلصَّلاةِ، وَلا تَحْجُبْنا مِنَ الْقِرآئَةِ، وَسَهِّلْ لَنا فیهِ ایتآءَ الزَّکاةِ، اَللّـهُمَّ لا نشاطى بما بده و از قرائت قرآن محروممان مدار و آسان گردان بر ما پرداختن زکات را خدایا
تُسَلِّطْ عَلَیْنا وَصَباً وَلا تَعَباً، وَلا سَقَماً وَلا عَطَباً، اَللّـهُمَّ ارْزُقْنا الاِْفْطارَ چیره مگردان بر ما خستگى و سستى و نه رنج و نه بیمارىو نه هلاکت را خدایا روزى ما کن افطار کردن
مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ، اَللّهُمَّ سَهِّلْ لَنا فیهِ ما قَسَمْتَهُ مِنْ رِزْقِکَ، وَیَسِّرْ ما از روزى حلال خدایا سهل کن بر ما در این ماه آن سهمى را که از روزیت نصیب ما کرده اى و آسان گردان آنچه را
قَدَّرْتَهُ مِنْ اَمْرِکَ، وَاجْعَلْهُ حَلالاً طَیِّباً، نَقِیّاً مِنَ الاْثامِ، خالِصاً مِنَ طبق فرمانت مقرّر داشته اى و قرارش ده حلال و پاک و پاکیزه از گناهان و خالص از
الاْصارِ وَالاَْجْرامِ، اَللّـهُمَّ لا تُطْعِمْنا اِلاَّ طَیِّباً غَیْرَ خَبیث وَلا حَرام، معاصى و جنایات خدایا بر ما مخوران جز خوراکى پاک که نه پلید باشد و نه حرام
وَاجْعَلْ رِزْقَکَ لَنا حَلاَلاً لا یَشُوبُهُ دَنَسٌ وَلا اَسْقامٌ، یا مَنْ عِلْمُهُ بِالسِّرِّ و قرار ده روزیت را براى ما حلال که آلوده به چرکى و بیماریها نباشد اى که داناییش به نهان
کَعِلْمِهِ باِلاَْعْلانِ، یا مُتَفَضِّلاً عَلى عِبادِهِ بِالاِْحْسانِ، یا مَنْ هُوَ عَلى کُلِّ همانند داناییش به آشکار است اى که بر بندگانش به احسان تفضل فرمود اى که او بر هر
شَىْء قَدیرٌ، وَ بِکُلِّ شَىْء عَلیمٌ خَبیرٌ، اَلْهِمْنا ذِکْرَکَ، وَجَنِّبْنا عُسْرَکَ، چیز تواناست و به هر چیز دانا و آگاه است ذکر خود را به ما الهام کن واز دشواریت ما را برکنار دار و به
وَاَنِلْنا یُسْرَکَ، وَ اهْدِنا لِلرَّشادِ، وَ وَفِّقْنا لِلسَّدادِ، وَ اعْصِمْنا مِنَ الْبَلایا، دستورات آسانت برسانمان و به کارهاى صواب راهنماییمان کن و به کارهاى محکم و درست موفقمان بدار و از بلاها محفوظمان دار
وَصُنّا مِنَ الاَْوْزارِ وَالْخَطایا، یا مَنْ لا یَغْفِرُ عَظیمَ الذُّنُوبِ غَیْرُهُ، وَلا و از گناهان و خطاها نگاهمان دار اى که نیامرزد گناهان بزرگ را جز او
یَکْشِفُ السُّوءَ اِلاَّ هُوَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَاَکْرَمَ الاَْکْرَمینَ، صَلِّ عَلى و برطرف نکند بدیها را جز او اى مهربانترین مهربانان و کریمترین کریمان درود فرست بر
مُحَمَّد وَاَهْلِ بَیْتِهِ الطَّیِّبینَ، وَاجْعَلْ صِیامَنا مَقْبُولاً، وَبِالْبِرِّ وَالتَّقْوى محمّد و خاندان پاکش و روزه ما را مقبول درگاهت فرما و به نیکى و پرهیزکارى
مَوْصُولاً، وَ کَذلِکَ فَاجْعَلْ سَعْیَنا مَشْکُوراً، ]وَ حَوْبَنا مَغْفُوراً[ وَ قِیامَنا پیوندش ده و هم چنین کوشش ما را مورد تقدیر و گناهان ما را مورد بخشش قرار ده و شب زنده داریمان را
مَبْرُوراً، وَ قُرْانَنا مَرْفُوعاً، وَدُعآئَنا مَسْمُوعاً، وَاهْدِنا لِلْحُسْنى، وَجَنِّبْنَا نیک پذیرفته و قرآن ما را (که خوانده ایم) بالا رفته و دعامان را مقرون به اجابت فرما و ما را به کار نیک هدایت فرما
الْعُسْرى، وَیَسِّرْنا لِلْیُسْرى، وَ اَعْلِ لَنَا الدَّرَجاتِ، وَ ضاعِفْ لَنا و از دشواریها برکنارمان دار و مهیامان بدار براى آسانها و درجات ما را بالابر و حسنات ما را دو
الْحَسَناتِ، وَاقْبَلْ مِنَّا الصَّوْمَ وَالصَّلاةَ، وَاسْمَعْ مِنَّا الدَّعَواتِ، وَاغْفِرْ لَنَا چندان کن و روزه و نماز ما را بپذیر و دعاهاى ما را بشنو و خطاهاى ما را بیامرز
الْخَطیئاتِ، وَتَجاوَزْ عَنَّا السَّیِّئاتِ، وَاجْعَلْنا مِنَ الْعامِلینَ الْفائِزینَ، و از گناهان ما درگذرو قرار ده ما را از عمل کنندگان کامیاب
وَلا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ وَلاَ الضّآلّینَ، حَتّى یَنْقَضِىَ شَهْرُ و قرارمان مده از غضب شدگان و نه ازگمراهان تا بگذرد از ما ماه
رَمَضانَ عَنّا، وَ قَدْ قَبِلْتَ فیهِ صِیامَنا وَ قِیامَنا، وَ زَکَّیْتَ فیهِ اَعْمالَنا، رمضان و تو روزه و شب زنده داریمان را پذیرفته باشى و اعمال ما را پاک و پاکیزه کرده
وَغَفَرْتَ فیهِ ذُنُوبَنا، وَ اَجْزَلْتَ فیهِ مِنْ کُلِّ خَیْر نَصیبَنا، فَاِنَّکَ الاِْلهُ و گناهانمان را آمرزیده باشى و بهره ما را در این ماه از هر خیر و نیکى به حد کامل داده باشى که براستى تویى معبود
الْمُجیبُ، وَالرَّبُّ الْقَریبُ، وَاَنْتَ بِکُلِّ شَىْء مُحیطٌ.(8) اجابت کننده و پروردگار نزدیک و تو بر هر چیز احاطه دارى.
10ـ در شب اوّل، این دعا را که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است بخواند:
اَللّـهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، مُنَزِّلَ الْقُرْآنِ، هذا شَهْرُ رَمَضانَ، اَلَّذى خدایا اى پروردگار ماه رمضان و فرو فرستنده قرآن این ماه رمضان است که
اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، وَاَنْزَلْتَ فیهِ آیات بَیِّنات مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ، اَللّـهُمَّ در آن قرآن را نازل فرموده اى و در آن آیه هایى است که آنها حجتهاى هدایت و تمیز حق و باطل است خدایا
ارْزُقْنا صِیامَهُ، وَاَعِنّا عَلى قِیامِهِ، اَللّهُمَّ سَلِّمْهُ لَنا وَسَلِّمْنا فیهِ، وَسَلِّمْهُ مِنّا روزه اش را روزى ما گردان و بر شب زنده داریش به ما کمک کن خدایا این ماه را براى ما سالم بدار و ما را در آن به سلامت دار
فى یُسْر مِنْکَ وَمُعافاة، وَاجْعَلْ فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَْمْرِ الْمَحْتُومِ، و آن را در آسانى و تندرستى کاملى از جانب خود از ما دریافتش کن و قرار ده در آن قضا و قدر حتمى خود
وَفیـما تَفْرُقُ مِنَ الاَْمْرِ الْحَکیمِ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضآءِ الَّذى لا یُرَدُّ و در آن دستور حکیمانه که جدا کنى در شب قدر از آن قضا و قدر حتمى و مسلّمى که برگشت ندارد
وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، و تغییرپذیر نیست که نام ما را بنویسى در زمره حاجیان خانه محترمت (کعبه) آنان که حجشان پذیرفته
اَلْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ و سعیشان مورد تقدیر و گناهانشان آمرزیده و بدیهاشان جبران شده است و قرار ده
فیما تَقْضى وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْرى، وَتُوَسِّعَ عَلىَّ مِنَ الـرِّزْقِ الْحَلالِ.(9)
در آنچه مقدر فرمایى که عمرم را طولانى فرموده و از روزى حلال خود بر من توسعه دهى.
11ـ دعاى بسیار نورانى چهل و چهارم «صحیفه سجّادیّه» نیز مربوط به این شب است.
12ـ از امور مهمّه در این ماه، تلاوت قرآن مجید است که با شروع ماه رمضان، سزاوار است قرآن بسیار تلاوت شود. روایت
شده است که حضرت امام صادق(علیه السلام) در وقت تلاوت قرآن قبل از قرائت، این دعاى بسیار پرمعنا را مى خواندند:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَشْهَدُ اَنَّ هذا کِتابُکَ الْمُنْزَلُ مِنْ عِنْدِکَ عَلى رَسُولِکَ، مُحَمَّدِ خدایا من گواهى دهم که این کتابى است که نازل شده از نزد تو بر فرستاده ات محمّد
بْنِ عَبْدِاللهِ، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، وَکَلامُکَ النّاطِقُ عَلى لِسانِ نَبِیِّکَ، بن عبداللّه صلى الله علیه و آله و کلام گویاى توست که بر زبان پیغمبرت جارى گشته
جَعَلْتَهُ هادِیاً مِنْکَ اِلى خَلْقِکَ، وَحَبْلاً مُتَّصِلاً فیـما بَیْنَکَ وَبَیْنَ عِبادِکَ، و آن را راهنماى خود بر خلق خویش قرار دادى و رشته پیوسته اى در مابین خود و مابین بندگانت گردانیدى
اَللّـهُمَّ اِنّى نَشَرْتُ عَهْدَکَ وَکِتابَکَ، اَللّـهُمَّ فَاجْعَلْ نَظَرى فیهِ عِبادَةً، خدایا من باز کردم (پیش رویم) عهد و کتاب تو را خدایا پس قرار ده نظر مرا در آن عبادت
وَقِرآئَتى فیهِ فِکْراً، وَفِکْرى فیهِ اعْتِباراً، وَاجْعَلْنى مِمَّنِ اتَّعَظَ بِبَیانِ و قرائتم را در آن از روى اندیشه و فکرم را در آن عبرت آور و بگردانم از کسانى که پند گیرد به بیان
مَواعِظِکَ فیهِ، وَاجْتَنَبَ مَعاصیکَ، وَلا تَطْبَعْ عِنْدَ قِرائَتى عَلى سَمْعى، پندهاى تو در آن و از معصیتهایت دورى کند و مُهر مَزَن هنگام خواندنم بر گوش من
وَلا تَجْعَلْ عَلى بَصَرى غِشاوَةً، وَلا تَجْعَلْ قِرائَتى قِرائَةً لا تَدَبُّرَ فیها، و مینداز بر دیده ام پرده و مگردان خواندنم را خواندنى که تدبر در آن نباشد
بَلِ اجْعَلْنى اَتَدَبَّرُ ایاتِهِ وَ اَحْکامَهُ، آخِذاً بِشَرایِـعِ دینِکَ، وَ لا تَجْعَلْ بلکه چنانم کن که تدبر کنم در آیات و احکامش و در برگیرم دستورات دین تو را و قرار مده
نَظَرى فیهِ غَفْلَةً، وَ لا قِرائَتى هَذَراً، اِنَّکَ اَنْتَ الرَّؤُوفُ الرَّحیمُ. نظر مرا در آن نظر بى خبرى و نه قرائتم را بیهوده که براستى تو رؤوف و مهربانى. و بعد از قرائت قرآن مجید این دعا را مى خواندند:
اَللّهُمَّ اِنّى قَدْ قَرَأْتُ ما قَضَیْتَ مِنْ کِتابِکَ، اَلَّذى اَنْزَلْتَهُ عَلى نَبِیِّکَ خدایا من خواندم آنچه را حکم کرده بودى از کتابت همان کتابى که نازل فرمودى بر پیامبر
الصّادِقِ، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، فَلَکَ الْحَمْدُ رَبَّنا، اَللّهُمَّ اجْعَلْنى مِمَّنْ یُحِلُّ راستگویت درود تو بر او و آلش پس حمد خاص توست اى پروردگار ما خدایا بگردانم از کسانى که حلال مى شمرد
حَلالَهُ، وَیُحَرِّمُ حَرامَهُ، وَیُؤْمِنُ بِمُحْکَمِهِ وَمُتَشابِهِهِ، وَاجْعَلْهُ لى اُنْساً فى حلالش را و حرام داند حرامش را و ایمان دارد به محکم و متشابه آن و آن را همدم من در
قَبْرى، وَاُنْساً فى حَشْرى، وَاجْعَلْنى مِمَّنْ تُرْقیهِ بِکُلِّ ایَة قَرَأَها دَرَجَةً قبرم و همدمم در روز محشرم قرار ده و قرار ده مرا از کسانى که بالا برى او را به هر آیه از آن که بخواند به درجه اى
فى اَعْلى عِلِّیّینَ، امینَ رَبَّ الْعالَمینَ.(10) در بالاترین جایگاههاى بهشت اجابت فرما اى پروردگار جهانیان. 1. اقبال، صفحه 18.
2. اقبال، صفحه 17.
3. همان مدرک، صفحه 18.
4. اقبال، صفحه 17.
5. زاد المعاد، صفحه 99.
6. همان مدرک.
7. اقبال، صفحه 22.
8. اقبال، صفحه 22.
9. اقبال، صفحه 23.
10. بحارالانوار، جلد 89، صفحه 206، حدیث 2.
براى روز اوّل ماه رمضان اعمالى به شرح زیر نقل شده است:
1ـ غسل کند.(1)
2ـ خود را با گلاب خوشبو سازد.(2)
3ـ دو رکعت نماز بگزارد و در رکعت اوّل سوره حمد و سوره انّا فتحنا و در رکعت دوم حمد و هر سوره اى که خواست،
بخواند. در روایتى آمده است هر کس این نماز را بخواند خداوند بدى ها را در آن سال از وى دفع کند و تا سال آینده در پناه
حمایت خدا باشد.(3)
4ـ دو رکعت نماز اوّل ماه را (که در صفحه 597 آمده است) بجا آورد و صدقه بپردازد.(4)
5ـ بعد از طلوع فجر این دعا را بخواند:
اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ، وَقَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنا صِیامَهُ، وَاَنْزَلْتَ فیهِ خدایا ماه رمضان آمد و تو روزه آن را بر ما واجب کرده اى و نازل فرموده اى در آن
الْقُرآنَ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَیِّنات مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ، اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلى قرآن را که راهنماى مردم و حجتهایى از هدایت و تمیز (میان حق و باطل) است خدایا کمک ده ما را بر گرفتن
صِیامِهِ، وَتَقَبَّلْهُ مِنّا، وَتَسَلَّمْهُ مِنّا، وَسَلِّمْهُ لَنا فى یُسْر مِنْکَ وَعافِیَة، اِنَّکَ روزه اش و آن را از ما بپذیر و بخوبى از ما دریافتش کن و سالمش گردان براى ما در آسودگى و عافیت خودت که همانا تو
عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.(5) بر هر چیز توانائى.
6ـ «علاّمه مجلسى» در «زادالمعاد» فرموده است: «شیخ کلینى» و «شیخ طوسى» و دیگران به سند صحیح روایت
کرده اند که حضرت امام موسى کاظم(علیه السلام) فرمود: در روز اوّل ماه مبارک رمضان این دعا را بخوان و فرمود: هر
کس این دعا را از براى رضاى خدا و بدون شائبه اغراض فاسد و ریا، بخواند، در آن سال فتنه و گمراهى به او نرسد و
آفتى که به دین، یا بدن او ضرر رساند، متوجّه او نخواهد شد و خداوند متعال او را از شرّ بلاهاى آن سال حفظ کند، و آن
دعا این است:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذى دانَ لَهُ کُلُّ شَىْء، وَبِرَحْمَتِکَ الَّتى خدایا من از تو خواهم به حق آن نامت که گردن نهاد در برابرش هر چیز و بدان رحمتت که
وَسِعَتْ کُلَّ شَىْء، وَبِعَظَمَتِکَ الَّتى تَواضَعَ لَها کُلُّ شَىْء، وَبِعِزَّتِکَ الَّتى فراگرفت هر چیز را و بدان بزرگیت که فروتن شد در برابرش هر چیز و بدان عزتت که
قَهَرْتَ کُلَّ شَىْء، وَبِقُوَّتِکَ الَّتى خَضَعَ لَها کُلُّ شَىْء، وَبِجَبَرُوتِکَ الَّتى مقهور کرد هر چیز را و بدان نیرویت که خاضع شد در برابرش هر چیز و به جبروتت که
غَلَبَتْ کُلَّ شَىْء، وَبِعِلْمِکَ الَّذى اَحاطَ بِکُلِّ شَىْء، یا نُورُ یا قُدُّوسُ، یا غالب آمد بر هر چیزو بدانشت که هر چیز را احاطه کرده اى نور و اى منزه از هر عیب اى
اَوَّلَ قَبْلَ کُلِّ شَىْء، وَ باقِىَ بَعْدَ کُلِّ شَىْء، یااَللهُ یارَحْمنُ، صَلِّ عَلى نخست پیش از هر چیز و باقى پس از هر چیز اى بخشاینده درود فرست بر
مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُغَیِّرُ النِّعَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ محمّد و آل محمّد و بیامرز از من گناهانى را که نعمتها را تغییر دهد و بیامرز از من گناهانى را
الَّتى تُنْزِلُ النِّقَمَ، وَاغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَقْطَعُ الرَّجآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ که رنج و عذاب فرو ریزد و بیامرز از من گناهانى را که امید را قطع کند و بیامرز از من گناهانى را
الَّتى تُدیلُ الاَْعْدآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَرُدُّ الدُّعآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ که دشمنان را چیره کند و بیامرز از من گناهانى را که دعا را باز گرداند و بیامرز از من
الذُّنُوبَ الَّتى یُسْتَحَقُّ بِها نُزُولُ الْبَلاءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَحْبِسُ گناهانى که مردم را مستحق نزول بلا گرداند و بیامرز از من گناهانى را که
غَیْثَ السَّمآءِ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تَکْشِفُ الْغِطآءَ، وَاغْفِرْلِىَ الذُّنُوبَ باران آسمان را جلوگیرى کند و بیامرز از من گناهانى را که پرده را بالا زند و بیامرز از من گناهانى را
الَّتى تُعَجِّلُ الْفَنآءَ، وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتى تُورِثُ النَّدَمَ، وَاغْفِرْ لِىَ که در نابودى شتاب کند و بیامرز از من گناهانى را که پشیمانى آرد و بیامرز از من گناهانى را که
الذُّنُوبَ الَّتى تَهْتِکُ الْعِصَمَ، وَاَلْبِسْنى دِرْعَکَ الْحَصینَةَ الَّتى لا تُرامُ، پرده ها را بدرد و زره محکمت را که پاره شدنى نیست بر من بپوشان
وَعافِنى مِنْ شَرِّ ما اُحاذِرُ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ، اَللّـهُمَّ و سلامتم بدار از شر آنچه حذر مى کنم از آن در شب و روز در روزهاى آینده امسال من خدایا
رَبَّ السَّمواتِ السَّبْعِ، وَرَبَّ الاَْرَضینَ السَّبْعِ، وَما فیهِنَّ وَما بَیْنَهُنَّ، اى پروردگار آسمانهاى هفتگانه و اى پروردگار زمینهاى هفتگانه و آنچه در آنها و آنچه مابین آنهاست
وَرَبَّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ، وَ رَبَّ السَّبْعِ الْمَثانى، وَالْقُرْآنِ الْعَظیمِ، وَرَبَّ و اى پروردگار عرش عظیم و پروردگار هفت آیه (یعنى سوره حمد یا هفت سوره) و قرآن بزرگ و پروردگار
اِسْرافیلَ وَمیکآئیلَ وَجَبْرَئیلَ، وَرَبَّ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، سَیِّدِ اسرافیل و میکائیل و جبرئیل و پروردگار محمّد صلى الله علیه و آله آقاى
الْمُرْسَلینَ، وَخاتَمِ النَّبِیّینَ، اَسْئَلُکَ بِکَ وَبِما سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ، یا عَظیمُ رسولان و خاتم پیمبران از تو خواهم به حق خودت و به حق آنچه خود را بدان نام نهاده اى اى خداى بزرگ
اَنْتَ الَّذى تَمُنُّ بِالْعَظیمِ، وَتَدْفَعُ کُلَّ مَحْذُور، وَتُعْطى کُلَّ جَزِیل، تویى که به نعمت عظیم منّت نهى و هر محذور را دفع کنى و هر عطاى شایانى را تو عطا کنى
وَتُضاعِفُ الْحَسَناتِ بِالْقَلیلِ وَبِالْکَثیرِ، وَتَفْعَلُ ما تَشآءُ یا قَدیرُ، یا اَللهُ یا و دو چندان کنى کارهاى نیک را به کم و زیادو مى کنى هر کارى را بخواهى اى توانا اى خدا اى
رَحْمنُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَاَهْلِ بَیْتِهِ، وَاَلْبِسْنى فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ بخشاینده درود فرست بر محمّد و خاندانش و بپوشان بر من در آینده این سال
سِتْرَکَ، وَنَضِّرْ وَجْهى بِنُورِکَ، وَاَحِبَّنى بِمَحبَّتِکَ، وَبَلِّغْنى رِضْوانَکَ پرده خویش را و چهره ام را به نور خویش منور گردان و به محبت خویش دوستم بدار و مرا به مقام خشنودى خود
وَشَریفَ کَرامَتِکَ، وَجَسیمَ عَطِیَّتِکَ، وَاَعْطِنى مِنْ خَیْرِ ما عِنْدَکَ، وَمِنْ و بزرگوارى شریفت و عطاى بزرگت نائل گردان و عطا کن به من از
خَیْرِ ما اَنْتَ مُعْطیهِ اَحَداً مِنْ خَلْقِکَ، وَاَلْبِسْنى مَعَ ذلِکَ عافِیَتَکَ، یا بهترین چیزى که نزد توست و از بهتر چیزى که عطا مى کنى بر یکى از خلق خویش و با آنها لباس عافیتت را هم بر من بپوشان اى
مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى، وَیا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى، وَیا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّة، وَیا دافِعَ مرجع هر شکایت و اى گواه بر هر راز و اى داناى هر پنهان و اى جلوگیرنده
ما تَشآءُ مِنْ بَلِیَّة، یا کَریمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، تَوَفَّنى عَلى مِلَّةِ از هر بلا که خواهى اى بزرگوار گذشت اى نیکو درگذر بمیران مرا بر کیش
اِبْراهیمَ وَفِطْرَتِهِ، وَعَلى دینِ مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ و آلِهِ وَسُنَّتِهِ، وَعَلى ابراهیم و فطرت او و بر دین محمّد صلى الله علیه و آله و طریقه اش و بر
خَیْرِ الْوَفاةِ، فَتَوَفَّنى مُوالِیاً لاَِوْلِیآئِکَ، وَمُعادِیاً لاَِعْدآئِکَ، اَللّـهُمَّ بهترین مردنها پس بمیرانم در آن حال که دوست دار دوستانت و دشمن دشمنانت باشم خدایا
وَجَنِّبْنى فى هذِهِ السَّنَةِ کُلَّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل یُباعِدُنى مِنْکَ، و مرا در این سال از هر کارى یا گفتارى یا عملى که مرا از تو دور کند
وَاجْلُبْنى اِلَى کُلِّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل یُقَرِّبُنى مِنْکَ فى هذِهِ السَّنَةِ، یا دورم بدار و بسوى کار یا گفتار یا عملى که مرا در این سال به تو نزدیک سازد بکشانم اى
اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَامْنَعْنى مِنْ کُلِّ عَمَل اَوْ قَوْل اَوْ فِعْل یَکُونُ مِنّى مهربانترین مهربانان و بازم دار از هر کارى یا گفتارى یا کردارى که از من سر زند
اَخافُ ضَرَرَ عاقِبَتِهِ، وَاَخافُ مَقْتَکَ اِیّاىَ عَلَیْهِ حِذارَ اَنْ تَصْرِفَ وَجْهَکَ و از سرانجام زیان آورش بیمناک باشم و از خشمت بخاطر آن بر خویش بترسم، بترسم از این که توجه
الْکَریمَ عَنّى، فَاَسْتَوجِبَ بِهِ نَقْصاً مِنْ حَظٍّ لى عِنْدَکَ، یا رَؤُفُ یا رَحیمُ، کریمانه ات را از من بگردانى و بدان جهت مستوجب نقصانى از بهره اى که پیش تو دارم گردم اى با عطوفت اى مهربان
اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى فى مُسْتَقْبَلِ سَنَتى هذِهِ فى حِفْظِکَ، وَ فى جِوارِکَ وَفى خدایا در آینده امسال مرا در حفظ و پناه
کَنَفِکَ، وَجَلِّلْنى سِتْرَ عافِیَتِکَ، وَهَبْ لى کَرامَتَکَ، عَزَّ جارُکَ، وَجَلَّ و کنف خودت قرارم ده و پرده عافیت خود را بر من بپوشان و از بزرگوارى خویش بر من ببخش عزیز است پناهنده به تو و والاست
ثَنآؤُکَ، وَلا اِلـهَ غَیْرُکَ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى تابِعاً لِصالِحى مَنْ مَضى مِنْ ستایشت و معبودى جز تو نیست خدایا مرا پیرو شایستگان از اولیاى گذشته ات قرارم ده
اَوْلِیآئِکَ، وَاَلْحِقْنى بِهِمْ، وَاجْعَلْنى مُسَلِّماً لِمَنْ قالَ بِالصِّدْقِ عَلَیْکَ مِنْهُمْ، و بدانها ملحقم کن و چنانم کن که براى آنان که از جانب تو به حقیقت سخن گفتند تسلیم باشم
وَاَعُوذُ بِکَ اللّـهُمَّ اَنْ تُحیطَ بى خَطیئَتى، وَظُلْمى وَاِسْرافى عَلى نَفْسى، و پناه مى برم به تو خدایا از این که فرا گیردم خطا و ستم و زیاده رویم بر خویشتن
وَاتِّباعى لِهَواىَ، وَ اشْتِغالى بِشَهَواتى، فَیَحُولُ ذلِکَ بَیْنى وَبَیْنَ رَحْمَتِکَ و پیرویم از هواى نفس و سرگرمیم به شهوات و در نتیجه آنها میان من و رحمت
وَرِضْوانِکَ، فَاَکُونُ مَنْسِیّاً عِنْدَکَ، مُتَعَرِّضاً لِسَخَطِکَ وَنِقْمَتِکَ، اَللّـهُمَّ و خشنودى تو حائل گردد و کار بدانجا کشد که فراموش درگاهت شوم و بدانچه موجب خشم و عقوبت توست دست زنم خدایا
وَفِّقْنى لِکُلِّ عَمَل صالِـح تَرْضى بِهِ عَنّى، وَقَرِّبْنى اِلَیْکَ زُلْفى، اَللّهُمَّ کَما موفقم بدار براى هر عمل شایسته اى که به وسیله آن از من خشنود شوى و مرا به مقام قرب خویش نزدیک کن خدایا چنانچه
کَفَیْتَ نَبِیَّکَ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ، وَفَرَّجْتَ هَمَّهُ، هراس دشمن را از پیامبرت محمّد صلى الله علیه و آله کفایت فرمودى و اندوهش را برطرف کردى
وَکَشَفْتَ غَمَّهُ، وَصَدَقْتَهُ وَعْدَکَ، وَاَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَکَ، اَللّهُمَّ فَبِذلِکَ و غمش را زدودى و به وعده ات درباره اش وفا کردى و پیمانت را با او به پایان رساندى خدایا به همان
فَاکْفِنى هَوْلَ هذِهِ السَّنَةِ، وَآفاتِها وَاَسْقامَها، وَفِتْنَتَها وَشُرُورَها ترتیب هراس این سال و آفات و امراض و بلاها و شرور
وَاَحْزانَها، وَضیقَ الْمَعاشِ فیها، وَبَلِّغْنى بِرَحْمَتِکَ کَمالَ الْعافِیَةِ، بِتَمامِ و اندوهها و تنگى و فشار زندگى را از من دور فرما و به رحمت خویش برسان مرا به کمال عافیت بوسیله
دَوامِ النِّعْمَةِ عِنْدى اِلى مُنْتَهى اَجَلى، اَسْئَلُکَ سُؤالَ مَنْ اَسآءَ وَظَلَمَ، ادامه نعمتت که پیش من دارى تا پایان عمرم، و از تو خواهم خواستن کسى که گناه کرده و بر خویش ستم کرده
وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ، وَاَسْئَلُکَ اَنْ تَغْفِرَ لى ما مَضى مِنَ الذُّنُوبِ الَّتى و به حال بیچارگى افتاده و به گناه خویش معترف است از تو خواهم که بیامرزى گناهان گذشته مرا آنها را که
حَصَرَتْها حَفَظَتُکَ، وَاَحْصَتْها کِرامُ مَلائِکَتِکَ عَلَىَّ، وَاَنْ تَعْصِمَنى اِلـهى نگهبانانت ثبت کرده و فرشتگان بزرگوارت شماره کرده اند و نگاهم دارى خدایا
مِنَ الذُّنُوبِ فیما بَقِىَ مِنْ عُمْرى اِلى مُنْتَهى اَجَلى، یا اَللهُ یا رَحْمنُ یا از گناهان در آینده عمرم تا پایان عمرم اى خدا اى بخشاینده اى
رَحیمُ، صَلِّ عَلَى مُحمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَاَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّد، وَ اتِنى کُلَّ ما مهربان درود فرست برمحمّد و آل محمّد و خاندان محمّد و بده به من همه آنچه را از
سَئَلْتُکَ وَرَغِبْتُ اِلَیْکَ فیهِ، فَاِنَّکَ اَمَرْتَنى بِالدُّعاءِ، وَتَکَفَّلْتَ لى بِالاِْجابَةِ، تو خواستم و درباره اش مشتاقانه به درگاهت آمدم زیرا تو خود دستور دعایم دادى و اجابت آن را نیز برایم به عهده گرفتى
یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(6) اى مهربانترین مهربانان.
مناسب است این دعا در اوّل سال قمرى، و اوّل سال شمسى نیز به قصد قربت مطلقه خوانده شود.
1. اقبال، صفحه 86.
2. همان مدرک.
3. همان مدرک، صفحه 87.
4. همان مدرک.
5. بحارالانوار، جلد 94، صفحه 354.
6. زاد المعاد، صفحه 101 - 105 و اقبال، صفحه 45 (با مقدارى تفاوت).
1ـ هر روز این دعا را بخواند که در کتب معتبر نقل شده است:
اَللّـهُمَّ هذا شَهْرُ رَمَضانَ، اَلَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرآنَ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَیِّنات خدایا این ماه رمضانى است که در آن قرآن را نازل فرمودى قرآنى که راهنماى مردم و حجّت هایى است
مِنَ الْهُدى وَالْفُرقانِ، وَ هذا شَهْرُ الصِّیامِ، وَهذا شَهْرُ الْقِیامِ، وَهذا شَهْرُ از هدایت و تمیز و این ماه روزه است و ماه شب زنده دارى است و ماه
الاِْنابَةِ، وَهذا شَهْرُ التَّوْبَةِ، وَهذا شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَهذا شَهْرُ الْعِتْقِ بازگشت است و ماه توبه و ماه آمرزش و رحمت است و ماه آزادى
مِنَ النّارِ، وَالْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ، وَهذا شَهْرٌ فیهِ لَیْلَةُ الْقَدْرِ، اَلَّتى هِىَ خَیْرٌ مِنْ از آتش و رسیدن به بهشت است و ماهى است که در آن شب قدرى است که آن شب بهتر است از
اَلْفِ شَهْر، اَللّـهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَعِنّى عَلى صِیامِهِ هزار ماه خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و کمک ده مرا بر روزه
وَقِیامِهِ، وَسَلِّمْهُ لى، وَسَلِّمْنى فیهِ، وَاَعِنّى عَلَیْهِ بِاَفْضَلِ عَوْنِکَ، و شب زنده داریش و آن را براى من سالمش دار و مرا در آن سالم بدارو کمکم ده بر انجام وظایف آن به بهترین کمک خود
وَوَفِّقْنى فیهِ لِطاعَتِکَ، وَطاعَةِ رَسُولِکَ وَاَوْلِیآئِکَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِمْ، و موفّقم دار در این ماه براى اطاعت خودت و پیروى پیامبرت و اولیایت درود تو بر ایشان باد
وَفَرِّغْنى فیهِ لِعِبادَتِکَ وَدُعآئِکَ، وَتِلاوَةِ کِتابِکَ، وَ عَظِّمْ لى فیهِ الْبَرَکَةَ، و فارغم ساز دراین ماه براى عبادت و دعا و تلاوت قرآنت و برکتم را در این ماه زیادگردان
وَاَحْسِنْ لى فیهِ الْعافِیَةَ، وَاَصِحَّ فیهِ بَدَنى، وَاَوْسِعْ لى فیهِ رِزْقى، وَاکْفِنى و نیکو کن در آن تندرستیم را و سالم دار در آن بدنم را و فراخ گردان در آن روزیم را و کفایت فرما
فیهِ ما اَهَمَّنى، وَاسْتَجِبْ فیهِ دُعآئى، وَبَلِّغْنى فیهِ رَجآئى، اَللّـهُمَّ صَلِّ در این ماه مهمات مرا و مستجاب گردان در آن دعایم را و به امید و آرزویم برسان خدایا درود فرست
عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاَذْهِبْ عَنّى فیهِ النُّعاسَ وَالْکَسَلَ، وَالسَّاْمَةَ بر محمّد و آل محمّد و دور کن از من در این ماه چُرت و بى حالى و خستگى
وَالْفَتْرَةَ، وَالْقَسْوَةَ وَالْغَفْلَةَ وَالْغِرَّةَ، وَجَنِّبْنى فیهِ الْعِلَلَ وَالاَْسْقامَ، و سستى و سنگدلى و بى خبرى و غرور و امراض و دردها
وَالْهُمُومَ وَالاَْحْزانَ، وَالاَْعْراضَ وَالاَْمْراضَ، وَالْخَطایا وَالذُّنُوبَ، و اندوهها و غمها و عوارض دیگر و بیماریها و خطاها و گناهان را
وَاصْرِفْ عَنّى فیهِ السُّوءَ وَالْفَحشآءَ، وَالْجَهْدَ وَالْبَلاءَ، وَالتَّعَبَ وَالْعَنآءَ، و بازدار از من در این ماه بدى و هرزگى و رنج و بلا و مشقت و زحمت را
اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاَعِذْنى فیهِ مِنَ که براستى تو شنواى دعا هستى خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و پناهم ده در این ماه از
الشَّیْطانِ الرَّجیمِ، وَهَمْزِهِ وَلَمْزِهِ، وَ نَفْثِهِ وَ نَفْخِهِ، وَ وَسْوَسَتِهِ وَ تَثْبیطِهِ، شیطان رانده درگاهت و اشاره اش و چشمک زدنش و پُفیدن و دمیدنش و وسوسه و تعویق انداختنش
وَبَطْشِهِ وَ کَیْدِهِ وَ مَکْرِهِ، وَ حَبآئِلِهِ وَ خُدَعِهِ، وَ اَمانِیِّهِ وَ غُرُورِهِ، وَ فِتْنَتِهِ و ضربه و نیرنگ و حیله اش و دامهایش و فریبهایش و دروغهایش و گولهایش و فتنه اش و
وَشَرَکِهِ، وَ اَحْزابِهِ وَ اَتْباعِهِ، و اَشْیاعِهِ وَ اَوْلِیآئِهِ، وَ شُرَکآئِهِ وَ جَمیعِ شبکه هاى دامش و همراهانش و پیروانش و دنباله ها و دوستان و شریکانش و همه
مَکائِدِهِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَ ارْزُقْنا قِیامَهُ وَ صِیامَهُ، اسباب حیله و کیدش خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و روزى ما گردان شب زنده دارى و روزه این ماه را
وَبُلُوغَ الاَْمَلِ فیهِ وَ فى قِیامِهِ، وَ اسْتِکْمالَ ما یُرْضیکَ عَنّى صَبْراً و به رسیدن آرزویمان در این ماه و در پایدارى و انجام کامل چیزهایى که تو را از من خشنود گرداند از نظر شکیبایى
وَاحْتِساباً، وَ ایماناً وَ یَقیناً، ثُمَّ تَقَبَّلْ ذلِکَ مِنّى بِالاَْضْعافِ الْکَثیرَةِ، و چشم داشت ایشان و ایمان و یقین سپس بپذیر آن را از من به چند برابر زیادتر و
وَالاَْجْرِ الْعَظیمِ، یا رَبَّ الْعالَمینَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، پاداشى بزرگ اى پروردگار جهانیان خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و
وَارْزُقْنِى الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ، وَالاِْجْتِهادَ وَالْقُوَّةَ وَالنَّشاطَ، وَ الاِْنابَةَ وَ التَّوْبَةَ، روزیم کن حج و عمرهو کوشش و نیرو و نشاط و انابه و توبه
وَ الْقُرْبَةَ وَ الْخَیْرَ الْمَقْبُولَ، وَ الرَّهْبَةَ وَ الرَّغْبَةَ، وَ التَّضَرُّعَ وَ الْخُشُوعَ، و تقرب به خودت و کار خیر پذیرفته و ترس و زارى و شوق و فروتنى
وَ الرِّقَّةَ وَ النِّیَّةَ الصّادِقَهَ، وَ صِدْقَ اللِّسانِ، وَ الْوَجَلَ مِنْکَ، وَ الرَّجآءَ لَکَ، و دل نازکى و نیّت راست و راستگویى زبان و بیم از خودت و امید
وَ التَّوَکُّلَ عَلَیْکَ، وَ الثِّقَةَ بِکَ، وَ الْوَرَعَ عَنْ مَحارِمِکَ، مَعَ صالِحِ الْقَوْلِ، و توکل بر خودت و اعتماد به تو و پرهیزکارى از حرامهاى تو با گفتار شایسته
وَ مَقْبُولِ السَّعْىِ، وَ مَرْفُوعِ الْعَمَلِ، وَ مُسْتَجابِ الدَّعْوَةِ، وَ لا تَحُلْ بَیْنى و کوشش پذیرفته و عمل بالا رفته و دعاى مستجاب شده و میان من و
وَ بَیْنَ شىْء مِنْ ذلِکَ بِعَرَض وَ لا مَرَض، وَ لا هَمٍّ وَ لا غَمٍّ وَ لا سُقْم، وَ لا هر یک از اینها (که گفتم) جدایى مینداز بواسطه پیشامدها و بیمارى و اندوه و غم و درد و
غَفْلَة وَ لا نِسْیان، بَلْ بِالتَّعاهُدِ وَ التَّحَفُّظِ لَکَ وَ فیکَ، وَ الرِّعایَةِ لِحَقِّکَ، غفلت و فراموشى بلکه (موفقم بدار که) به هم پیمانى و خوددارى بخاطر تو و درباره تو مراعات حق تو
وَ الْوَفآءِ بَعَهْدِکَ وَ وَعْدِکَ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى و وفا به پیمان و وعده تو (کارهایم انجام شود) به رحمتت اى مهربانترین مهربانان خدایا درود فرست بر
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ اقْسِمْ لى فیهِ اَفْضَلَ ما تَقْسِمُهُ لِعبادِکَ الصّالِحینَ، محمّد و آل محمّد و نصیبم کن در این ماه بهتر چیزى را که نصیب بندگان شایسته ات کردى
وَ اَعْطِنى فیهِ اَفْضَلَ ما تُعْطى اَوْلِیآئَکَ الْمُقَرَّبینَ، مِنَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ، و بده بمن در این ماه بهتر چیزى را که عطا کردى به اولیاى مقرب خود از رحمت و آمرزش
وَ التَّحَنُّنِ وَ الاِْجابَةِ، وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ الدّائِمَةِ، وَ الْعافِیَةِ وَ الْمُعافاةِ، و مهرورزى و اجابت دعا و گذشت و آمرزش همیشگى و تندرستى و آسایش
وَ الْعِتْقِ مِنَ النّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ، وَ خَیْرِ الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى و آزادى از آتش و رسیدن به بهشت و خیر دنیاو آخرت خدایا درود فرست بر
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ اجْعَلْ دُعآئى فیهِ اِلَیْکَ واصِلاً، وَ رَحْمَتَکَ وَ خَیْرَکَ محمّد و آل محمّد و دعایم را در این ماه بسوى خود برسان و رحمت و خیر خود را
اِلَىَّ فیهِ نازِلا، وَ عَمَلى فیهِ مَقْبُولاً، وَ سَعْیى فیهِ مَشْکُوراً، وَ ذَنْبى فیهِ در این ماه بسوى من نازل فرما و عملم را پذیرفته گردان و کوششم را در آن سپاس شده و گناهم را
مَغْفُوراً، حَتّى یَکُونَ نَصیبى فیهِ الاَْکْثَرَ، وَ حَظِّى فیهِ الاَْوْفَرَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ آمرزیده قرار ده تا این که سهمم در آن بیشتر و بهره ام کاملتر باشد خدایا درود فرست
عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ وَفِّقْنى فیهِ لِلَیْلَةِ الْقَدْرِ عَلى اَفْضَلِ حال بر محمّد و آل محمّد و موفقم دار براى شب قدر به بهترین حالى که
تُحِبُّ اَنْ یَکُونَ عَلَیْها اَحَدٌ مِنْ اَوْلِیآئِکَ، وَ اَرْضاها لَکَ، ثُمَّ اجْعَلْها لى دوست دارى یکى از اولیایت در آن حال باشد و خشنودترین حالات پیش تو باشد سپس آن شب را براى من
خَیْراً مِنْ اَلْفِ شَهْر، وَ ارْزُقْنى فیها اَفْضَلَ ما رَزَقْتَ اَحَداً مِمَّنْ بَلَّغْتَهُ بهتر از هزار ماه کن و روزیم ده در آن شب به بهترین روزیهایى که به کسى دادى و به آن روزى او را رسانیدى
اِیّاها، وَاَکْرَمْتَهُ بِها، وَ اجْعَلْنى فیها مِنْ عُتَقآئِکَ مِنْ جَهَنَّمَ، وَ طُلَقآئِکَ مِنَ و بدان گرامیش داشتى و مرا در آن شب از آزاد شدگان از جهنم و رها شدگان از
النّارِ، وَ سُعَداءِ خَلْقِکَ، بِمَغْفِرَتِکَ وَرِضْوانِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، اَللّـهُمَّ دوزخ و سعادتمندان خلقت قرار ده بحق آمرزش و خشنودیت اى مهربانترین مهربانان خدایا
صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ ارْزُقْنا فى شَهْرِنا هذَا الْجِدَّ وَ الاِْجْتِهادَ، درود فرست بر محمّد و آل محمّد و روزى ما کن در این ماه کوشش و تلاش
وَ الْقُوَّةَ وَ النَّشاطَ، وَ ما تُحِبُّ وَتَرْضى، اَللّـهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَ لَیال عَشْر، و نیرو و نشاط و آنچه دوست دارى و خشنود شوى خدایا اى پروردگار سپیده دم و شبهاى ده گانه
وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ، وَ ربَّ شَهْرِ رَمَضانَ، وَ ما اَنْزَلْتَ فیهِ مِنَ الْقُرآنِ، وَ رَبَّ و شفع و وتر و پروردگار ماه رمضان و آنچه در آن فرو فرستادى از قرآن و پروردگار
جَبْرَئیلَ وَ میکآئیلَ وَ اِسْرافیلَ، وَ جَمیعِ الْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبینَ، وَ ربَّ جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و همه فرشتگان مقرب و پروردگار
اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ، وَ اِسْحقَ وَ یَعْقُوبَ، وَ ربَّ مُوسى وَ عیسى، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و پروردگار موسى و عیسى
وَجمیعِ النَّبِیّینَ وَالْمُرْسَلینَ، وَ ربَّ مُحَمَّد خاتَمِ النَّبِیِّینَ، صَلَواتُکَ عَلَیْهِ و همه پیمبران و فرستادگان و پروردگار حضرت محمّد خاتم پیمبران درودهاى تو بر او
وَعَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، وَ اَسْئَلُکَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ عَلَیْکَ، وَ بِحَقِّکَ و بر ایشان همگى و از تو خواهم به حقى که تو بر ایشان دارى و به حقى که ایشان بر تو دارند و به آن حق
الْعَظیمِ، لَمّا صَلَّیْتَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَعَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، وَ نَظَرْتَ اِلَىَّ نَظْرَةً بزرگ خودت که درود فرستى بر او و آلش و بر ایشان همگى و نظرى به من کنى نظرى
رَحیمَةً، تَرْضى بِها عَنّى رِضىً لا تَسْخَطُ عَلَىَّ بَعْدَهُ اَبَداً، وَاَعْطَیْتَنى مهربانانه که بدان از من خشنود گردى خشنودیى که هرگز پس از آن خشمى بر من نداشته باشى و همه خواسته هایم
جَمیعَ سُؤْلى وَ رَغْبَتى، وَ اُمْنِیَّتى وَ اِرادَتى، وَ صَرَفْتَ عَنّى ما اَکْرَهُ و میل و آرزو و درخواستم را به من بدهى و بگردانى از من آنچه را خوش ندارم
وَاَحْذَرُ، وَاَخافُ عَلى نَفْسى وَما لا اَخافُ، وَعَنْ اَهْلى وَمالى وَاِخْوانى و از آن نگران و ترسان بر خویشتن هستم و آنچه را که نمى ترسم و نیز از خانواده و مال و برادران
وَذُرِّیَّتى، اَللّـهُمَّ اِلَیْکَ فَرَرْنا مِنْ ذُنُوبِنا فَـاوِنا تآئِبینَ، وَتُبْ عَلَیْنا و فرزندانم آنها را بگردانى خدایا بسوى تو گریختیم از گناهانمان پس ما را جاى ده به حال توبه و توبه مان بپذیر
مُسْتَغْفِرینَ، وَاغْفِرْ لَنا مُتَعوِّذینَ، وَاَعِذْنا مُسْتَجیرینَ، وَاَجِرْنا در حال آمرزش خواهى و بیامرزمان در حال پناهندگى و پناهمان ده در حال پناه جویى و زنهارمان ده
مُسْتَسْلِمینَ، وَلا تَخْذُلْنا راهِبینَ، وَآمِنّا راغِبینَ، وَشَفِّعْنا سآئِلینَ، در حال تسلیم شدگى و خوارمان مکن در حال هراسناکى و امانمان ده در حال امیدوارى و شفاعتمان را بپذیر در حال خواهندگى
وَاَعْطِنا اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ، قَریبٌ مُجیبٌ، اَللّـهُمَّ اَنْتَ رَبِّى وَ اَنـَا عَبْدُکَ، و به ما بده که براستى تو شنواى دعایى و نزدیک و اجابت کننده اى خدایا تو پروردگار منى و من بنده تو
وَ اَحَقُّ مَنْ سَئَلَ الْعَبْدُ رَبَّهُ، وَ لَمْ یَسْئَلِ الْعِبادُ مِثْلَکَ کَرَماً وَ جُوداً، یا و سزاوارترین کسى که بنده از او درخواست کند پروردگار اوست و درخواست نکنند بندگان کسى را چون تو در کرم و جود اى
مَوْضِعَ شَکْوَى السّائِلینَ، وَ یا مُنْتَهى حاجَةِ الرّاغِبینَ، وَ یا غِیاثَ مرجع شکایت درخواست کنندگان و اى منتهاى حاجت مشتاقان و اى فریادرس
الْمُسْتَغیثینَ، وَ یا مُجیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینَ، وَ یا مَلْجَاَ الْهارِبینَ، فریادخواهان و اى پاسخ دهنده دعاى درماندگان و اى پناهگاه گریختگان
وَ یا صَریخَ الْمُسْتَصْرِخینَ، وَیا رَبَّ الْمُسْتَضْعَفینَ، وَ یا کاشِفَ کَرْبِ و اى دادرس دادخواهان و اى پروردگار ناتوان شمردگان و اى غمزداى غم
الْمَکْرُوبینَ، وَ یا فارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومینَ، وَ یا کاشِفَ الْکَرْبِ الْعَظیمِ، یا اَللهُ غمزدگان و اى غمگشاى ماتم زدگان و اى برطرف کننده اندوه بزرگ اى خدا
یا رَحْمنُ یا رَحیمُ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، اى بخشاینده اى مهربان اى مهربانترین مهربانان درود فرست بر محمّد و آل محمّد
وَاغْفِرْ لى ذُنُوبى وَ عُیُوبى، وَ اِسآئَتى وَظُلْمى وَ جُرْمى، وَ اِسْرافى عَلى و بیامرز گناهانم و زشتیهایم و بدیم و ستمم و جنایتم و زیاده رویم را
نَفْسى، وَ ارْزُقْنى مِنْ فَضْلِکَ وَ رَحْمَتِکَ، فَاِنَّهُ لایَمْلِکُها غَیْرُکَ، وَاعْفُ بر نفسم و روزیم کن از فضل و رحمت خویش زیرا که مالک آنها نیست کسى جز تو و بگذر
عَنّى، وَاغْفِرْ لى کُلَّ ما سَلَفَ مِنْ ذُنُوبى، وَاعْصِمْنى فیما بَقِىَ مِنْ از من و بیامرز برایم گناهان گذشته ام را و نگاهم دار در باقیمانده
عُمْرى، وَاسْتُرْ عَلَىَّ وَعَلى والِدىَّ وَ وُلْدى، وَقَرابَتى وَاَهْلِ حُزانَتى، وَ از عمرم و بپوشان بر من و بر پدر و مادرم و فرزندانم و خویشانم و بستگانم
مَنْ کانَ مِنّى بِسَبیل مِنَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ فى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، فَاِنَّ و هرکس که براه من مى رود از مردان مؤمن و زنان با ایمان در دنیا و آخرت زیرا
ذلِکَ کُلَّهُ بِیَدِکَ، وَاَنْتَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ، فَلا تُخَیِّبْنى یا سَیِّدى، وَلا تَرُدَّ تمام اینها بدست توست و تو وسیع آمرزشى پس نومیدم مکن اى آقایم
عَلَىَّ دُعآئى وَلا یَدى اِلى نَحْرى، حَتّى تَفْعَلَ ذلِکَ بى، وَتَسْتَجیبَ لى و دعایم را برمگردان و نه دستم را (خالى) بسوى سینه ام تا انجام دهى آنچه را گفتم درباره ام و اجابت کنى برایم
جَمیعَ ما سَئَلْتُکَ، وَتَزیدَنى مِنْ فَضْلِکَ، فَاِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، تمام آنچه را درخواست کردم و بیفزایى بر من از فضل خویش که تو بر هر چیز توانایى
وَنَحْنُ اِلَیْکَ راغِبُونَ، اَللّـهُمَّ لَکَ الاَْسْمآءُ الْحُسْنى، وَالاَْمْثالُ الْعُلْیا، و ما بسوى تو مشتاقیم خدایا از توست نامهاى نیکو و نمونه هاى والا
وَالْکِبْرِیآءُ وَالاْلاءُ، اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، اِنْ کُنْتَ و کبریا و انواع نعمتها از تو خواهم به حق نامت در «بسم اللّه الرحمن الرحیم» اگر
قَضَیْتَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ فیها، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مقدر فرموده اى در این شب فرود آمدن فرشتگان و روح را (یعنى امشب را شب قدر قرار داده اى) که درود فرستى بر
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فِى السُّعَدآءِ، وَ رُوحى مَــعَ محمّد و آل محمّد و قرار دهى نام مرا در زمره سعادتمندان و روحم را با
الشُّهَدآءِ، وَ اِحْسانى فى عِلِّیّینَ، وَ اِسآئَتى مَغْفُورَةً، وَ اَنْ تَهَبَ لى یَقیناً شهیدان و کار نیکم را در علیین (بلندترین مقام بهشت) و گناهانم را آمرزیده و ببخشى به من یقینى
تُباشِرُ بِهِ قَلْبى، وَ ایماناً لا یَشُوبُهُ شَکٌّ، وَ رِضىً بِما قَسَمْتَ لى، وَآتِنى که دلم همیشه همراه آن باشد و ایمانى به من بدهى که به شک آلوده نگردد و خشنودى در آنچه قسمتم کرده اى
فى الدُّنْیا حَسَنَةً، وَفِى الأخِرَةِ حَسَنَةً، وَقِنى عَذابَ النّارِ، وَ اِنْ لَمْ تَکُنْ و در دنیا خوبى و خوشى به من ده و در آخرت نیز خوبى بده و از عذاب دوزخ نگاهمان دار و اگر
قَضَیْتَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلـئِکَةِ وَالرُّوحِ فیها، فَاَخِّرْنى اِلى ذلِکَ، مقدر نفرموده اى در این شب فرود آمدن فرشتگان و روح را پس مرا تا بدان شب باقى بدار
وَارْزُقْنى فیها ذِکْرَکَ وَشُکْرَکَ، وَ طاعَتَکَ وَ حُسْنَ عِبادَتِکَ، وَ صَلِّ عَلى و روزى من کن در آن شب ذکر خود و شکر و اطاعتت و نیکو پرستش کردنت را و درود فرست بر
مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد بِاَفْضَلِ صَلَواتِکَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا اَحَدُ یا محمّد و آل محمّد به بهترین درودهایت اى مهربانترین مهربانان اى یگانه اى
صَمَدُ، یا رَبَّ مُحَمَّد اغْضَبِ الْیَوْمَ لِمُحَمَّد وَلاَِبْرارِ عِتْرَتِهِ، وَ اقْتُلْ بى نیاز اى پروردگار محمّد خشم خود را در امروز بخاطر محمّد و نیکان از عترتش (بر دشمنانشان) فروبار و درنتیجه بکُش
اَعْدائَهُمْ بَدَداً، وَ اَحْصِهِمْ عَدَداً، وَ لا تَدَعْ عَلى ظَهْرِ الأَرْضِ مِنْهُمْ اَحَداً، دشمنانشان را یکى پس از دیگرى و به شمارشان درآر جدا جدا و یک تن از ایشان را بر روى زمین باقى مگذار
وَ لا تَغْفِرْ لَهُمْ اَبَداً، یا حَسَنَ الصُّحْبَةِ، یا خَلیفَةَ النَّبِیّینَ، اَنْتَ اَرْحَمُ و هرگز آنها را نیامرز اى نیکو رفاقت اى تکیه گاه پیمبران تویى مهربانترین
الرّاحِمینَ، اَلْبَدىءُ الْبَدیعُ، اَلَّذى لَیْسَ کَمِثْلِکَ شَىْءٌ، وَ الدّآئِمُ غَیْرُ مهربانان آفریننده پدید آرنده اى که چیزى مانند تو نیست و خداى جاویدانى که
الْغافِلِ، وَ الْحَىُّ الَّذى لا یَمُوتُ، اَنْتَ کُلَّ یَوْم فى شَاْن، اَنْتَ خَلیفَةُ غفلت نورزد و زنده اى که هرگز نمیرد تو هر روز در کارى هستى تو تکیه گاه
مُحَمَّد، وَ ناصِرُ مُحَمَّد، وَمُفَضِّلُ مُحَمَّد، اَسْئَلُکَ اَنْ تَنْصُرَ وَصِىَّ مُحَمَّد، محمّد و یاور محمّد و برترى دهنده محمّد هستى از تو خواهم که یارى دهى وصى محمّد
وَخَلیفَةَ مُحَمَّد، وَ الْقآئِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ اَوْصِیآءِ مُحَمَّد، صَلَواتُکَ عَلَیْهِ و جانشین محمّد و قیام کننده به عدل از اوصیاى محمّد را که درود تو بر او
وَعَلَیْهِمْ، اِعْطِفْ عَلَیْهِمْ نَصْرَکَ، یا لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، بِحَقِّ لا اِلهَ إلاَّ اَنْتَ، صَلِّ و ایشان باد متوجه کن بر ایشان یاریت را اى که نیست معبودى جز تو بحق کلمه «لا اله الا انت» درود فرست
عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاجْعَلْنى مَعَهُمْ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ، وَاجْعَلْ بر محمّد و آل محمّد و مرا در دنیا و آخرت با ایشان قرار ده
عاقِبَةَ اَمْرى اِلى غُفْرانِکَ وَ رَحْمَتِکَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَ کَذلِکَ نَسَبْتَ و پایان کارم را به آمرزش و رحمت خود بکشان اى مهربانترین مهربانان و این چنین
نَفْسَکَ یا سَیِّدى بِاللُّطْفِ، بَلى اِنَّکَ لَطیفٌ، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ خود را معرفى کرده اى اى آقاى من به این که لطف دارى آرى براستى تو لطف دارى پس درود فرست بر محمّد و آل
مُحَمَّد، وَالْطُفْ بى لِما تَشآءُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، محمّد و لطف فرما به من بدان چه خواهى خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد
وَارْزُقْنِى الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ فى عامِنا هذا، وَ تَطَوَّلْ عَلَىَّ بِجَمیـعِ حَوآئِجى لِلاْخِرَةِ وَالدُّنْیا و روزیم گردان حج و عمره را در این سال و تفضّل فرما بر من به برآوردن همه حاجتهاى دنیا و آخرتم
سپس سه مرتبه مى گویى:
اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبِّى وَاَتُوبُ اِلَیْهِ، اِنَّ آمرزش خواهم از خدا پروردگارم و بسویش توبه کنم که براستى
رَبِّى قَریبٌ مُجیبٌ، اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبِّى وَاَتُوبُ اِلَیْهِ، اِنَّ رَبّى رَحیمٌ وَدُودٌ، پروردگار من نزدیک و اجابت کننده است آمرزش خواهم از خدا پروردگارم و بسویش توبه کنم براستى پروردگارم مهربان و با محبّت است
اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبِّى وَاَتُوبُ اِلَیْهِ، اِنَّهُ کانَ غَفّاراً، اَللّـهُمَّ اغْفِرْ لى اِنَّکَ اَرْحَمُ آمرزش خواهم از خدا پروردگارم وبسویش توبه کنم که براستى بسیار آمرزنده است خدایا مرا بیامرز که تو مهربانترین
الرّاحِمینَ، رَبِّ اِنّى عَمِلْتُ سُوءاً وَظَلَمْتُ نَفْسى، فَاغْفِرْ لى، اِنَّهُ لا یَغْفِرُ مهربانانى پروردگارا من بد کردم و به خویشتن ستم کردم پس بیامرز مرا که نیامرزد
الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ، اَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ، اَلْحَلیمُ گناهان را جز تو آمرزش خواهم از خدایى که معبودى جز او نیست زنده و پاینده و بردبار
الْعَظیمُ الْکَریمُ، اَلْغَفّارُ لِلذَّنْبِ الْعَظیمِ، وَاَتُوبُ اِلَیْهِ، اَسْتَغْفِرُ اللهَ اِنَّ اللهَ و بزرگ و کریم و بسیار آمرزنده گناه بزرگ است و به سویش توبه کنم آمرزش خواهم از خدا که براستى او
کانَ غَفُوراً رَحیماً. آمرزنده و مهربان است.
پس از آن، این دعا را مى خوانى:
اَللّهُمَّ إنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تُصلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاَنْ تَجْعَلَ فیما خدایا از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد و قرار ده در آنچه
تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَْمْرِ الْعَظیمِ الْمَحْتُومِ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضآءِ الَّذى حکم فرموده و مقدّر کرده اى از فرمان بزرگ حتمى و مسلّمت در شب قدر از آن حکمى که
لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، بازگشت و تغییرى در آن نیست که نامم را در زمره حاجیان خانه محترم کعبه ات بنویسى آنان که حجّشان پذیرفته
اَلْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، وَاَنْ تَجْعَلَ و سعیشان مورد تقدیر و گناهانشان آمرزیده و بدیهایشان جبران شده است و در قضا و قدرت
فیـما تَقْضى وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْرى، وَتُوَسِّعَ فى رِزْقى، وَتُؤَدِّىَ عَنّى مقدر فرمایى که عمرم را طولانى کنى و روزیم را فراخ
اَمانَتى وَدَیْنى، آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْ لى مِنْ اَمْرى فَرَجاً و امانت و قرضم را بپردازى آمین اى پروردگار جهانیان خدایا قرار ده در کارم گشایش
وَمَخْرَجاً، وَارْزُقْنى مِنْ حَیْثُ اَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لا اَحْتَسِبُ، و راهى و روزیم ده از آن جا که گمان دارمو از آن جا که گمان ندارم
وَاحْرُسْنى مِنْ حَیْثُ اَحْتَرِسُ وَمِنْ حَیْثُ لا اَحْتَرِسُ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد و محافظتم کن از آن جا که من خود را محافظت کنم و از آن جا که محافظت نکنم و درود فرست بر محمّد
وَآلِ مُحَمَّد، وَسَلِّمْ کَثیراً.(1)
و آل محمّد و سلام فرست بسیار.
2ـ در هر روز از ماه رمضان این تسبیحات را که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است بخواند. این تسبیحات ده
بخش است و هر بخش از آن مشتمل بر ده تسبیح است:
سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ منزه است خدا آفریننده هر دم زنى منزه است خداى صورت ده منزه است خدا آفریننده
الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ همه موجودات جُفت منزه است خدا مقرّر کننده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده
الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده آنچه دیده شود
وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، و آنچه دیده نشود منزه است خدا به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا پروردگار جهانیان
سُبْحـانَ اللهِ السَّمیعِ الَّذى لَیْسَ شَىْءٌ اَسْمَعَ مِنْهُ، یَسْمَعُ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ منزه است خداى شنوایى که چیزى شنواتر از او نیست مى شنود از بالاى عرش خود
ما تَحْتَ سَبْعِ اَرَضینَ، وَیَسْمَعُ ما فى ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، وَیَسْمَعُ آنچه را در زیر هفت زمین است و مى شنود آنچه را در تاریکیهاى بیابان و دریاست و مى شنود
الاَْنینَ وَالشَّکْوى، وَیَسْمَعُ السِّرَّ وَاَخْفى، وَیَسْمَعُ وَساوِسَ الصُّدُورِ، وَلا ناله و شکایت را و مى شنود پنهان و پنهان تر از پنهان را و مى شنود وسوسه هاى سینه ها را
یُصِمُّ سَمْعَهُ صَوْتٌ * سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، و کر نکند شنواییش را صدایى * منزه است خدا آفریننده هر دم زنى منزه است خداى صورت بخش
سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، منزه است خدا آفریننده همه موجودات جُفت منزه است خدا مقرر دارنده تاریکیها و روشنى
سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است
اللهِ خالِقِ ما یُرى وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ خدا آفریننده آنچه دیده شود و آنچه دیده نشود منزه است خدا به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا
رَبِّ الْعالَمینَ، سُبْحـانَ اللهِ الْبَصیرِ الَّذى لَیْسَ شَىْءٌ اَبْصَرَ مِنْهُ، یُبْصِرُ مِنْ پروردگار جهانیان منزه است خداى بینایى که چیزى بیناتر از او نیست مى بیند از
فَوْقِ عَرْشِهِ ما تَحْتَ سَبْعِ اَرَضینَ، وَیُبْصِرُ ما فى ظُلُماتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ، بالاى عرش خود آنچه در زیر هفت زمین است و مى بیند آنچه را در تاریکیهاى خشکى و دریاست
لا تُدْرِکُهُ الاْبْصارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الاَْبْصارَ، وَهُوَ اللَّطیفُ الْخَبیرُ، لا تُغْشى دیدگان او را درک نکند ولى او درک کند دیدگان را و اوست دقیق و کاردان دیده اش را
بَصَرَهُ الظُّلْمَةُ، وَلا یُسْتَتَرُ مِنْهُ بِسِتْر، وَلا یُوارى مِنْهُ جِدارٌ، وَلا یَغیبُ تاریکى نپوشاند و بوسیله پرده چیزى از او مستور نماند و دیوار چیزى را از او پنهان نکند و نادیده نماند
عَنْهُ بَرٌّ وَلا بَحْرٌ، وَلا یَکِنُّ مِنْهُ جَبَلٌ ما فى اَصْلِهِ، وَلا قَلْبٌ ما فیهِ، وَلا از دید او هیچ خشکى و نه دریایى و هیچ کوهى نتواند مخفى کند از او آنچه را در ریشه و در زیر خود دارد و نه دلى آنچه را در خود دارد و نه
جَنْبٌ ما فى قَلْبِهِ، وَلا یَسْتَتِرُ مِنْهُ صَغیرٌ وَلا کَبیرٌ، وَلا یَسْتَخْفى مِنْهُ پهلویى آنچه را در دل دارد و نتواند بپوشاند خود را از او کوچکى و نه بزرگى، و پنهانى نتواند جست از او
صَغیرٌ لِصِغَرِهِ، وَلا یَخْفى عَلَیْهِ شَىْءٌ فِى الاَْرْضِ وَلا فِى السَّمآءِ، هُوَ کوچکى بخاطر خردیش و مخفى نماند بر اوچیزى در زمین و نه در آسمان اوست
الَّذى یُصَوِّرُکُمْ فِى الاَْرْحامِ کَیْفَ یَشآءُ، لا اِلـهَ اِلاَّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ * که صورت بندد شما را در رحمها هر طور که خواهد معبودى جز او نیست که نیرومند و فرزانه است *
سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ منزه است خدا پدیدآرنده هر دم زنى منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده
الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ همه موجودات جفت منزه است خدا مقرّر کننده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده
الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده آنچه دیدنى
وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، و آنچه نادیدنى است منزه است خدا به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا پروردگار جهانیان
سُبْحـانَ اللهِ الَّذى یُنْشِئُ السَّحابَ الثِّقالَ، وَیُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ، منزه است خدایى که بوجود آورد ابرهاى سنگین را و تسبیح گوید رعد به حمد او
وَالْمَلائِکَةُ مِنْ خیفَتِهِ، وَیُرْسِلُ الصَّواعِقَ فَیُصیبُ بِها مَنْ یَشآءُ، وَیُرْسِلُ و فرشتگان از بیم او و بفرستد صاعقه ها را و دچار سازد بدان هر که را خواهد و
الرِّیاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَىْ رَحْمَتِهِ، وَیُنَزِّلُ الْمآءَ مِنَ السَّمآءِ بِکَلِمَتِهِ، وَیُنْبِتُ بادها را نویدى از پیشاپیش رحمت خود فرستد و آب باران را از آسمان بوسیله امر خود فرو فرستد
النَّباتَ بِقُدْرَتِهِ، وَیَسْقُطُ الْوَرَقُ بِعِلْمِهِ، سُبْحـانَ اللهِ الَّذى لا یَعْزُبُ عَنْهُ و گیاه را به قدرت کامله خویش برویاند و برگ درختان را به علم خود فروریزد منزه است خدایى که پنهان نماند از او
مِثْقالُ ذَرَّة فِى الاَْرْضِ وَلا فِى السَّمآءِ، وَلا اَصْغَرُ مِنْ ذلِکَ، وَلا اَکْبَرُ اِلاَّ هموزن ذره اى در زمین و نه در آسمان و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر جز آن که
فى کِتاب مُبین * سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، در دفترى روشن است * منزه است خدا پدید آرنده هر دم زنى منزه است خداى صورت بخش
سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، منزه است خدا آفریننده همه موجودات جفت منزه است خدا مقرر دارنده تاریکیها و روشنى
سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است
اللهِ خالِقِ ما یُرى وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ خدا آفریننده هر چه دیدنى است و هر چه نادیدنى است منزه است خدا به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا
رَبِّ الْعالَمینَ، سُبْحـانَ اللهِ الَّذى یَعْلَمُ ما تَحْمِلُ کُلُّ اُنْثى، وَما تَغیْضُ پروردگار جهانیان منزه است خدایى که مى داند آنچه بار دارد هر حیوان ماده اى و آنچه در
الاَْرْحامُ وَما تَزْدادُ، وَکُلُّ شَىْء عِنْدَهُ بِمِقْدار، عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ، رحمها کم شود و آنچه بیفزاید و هر چیزى را نزد او اندازه اى است داناى غیب و شهود
اَلْکَبِیرُ الْمُتَعالُ، سَوآءٌ مِنْکُمْ مَنْ اَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ، وَمَنْ هُوَ و بزرگ و والاست براى او یکسان است هر که از شما سخن آهسته کند یا بلند کند و هر که به
مُسْتَخْف بِاللَّیْلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ، لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ، شب پنهان گردد و یا رهرو شود در روز براى خدا فرشتگانى پیاپى است از جلوى روى انسان و از پشت سرش
یَحْفَظُونَهُ مِنْ اَمْرِ اللهِ، سُبْحانَ اللهِ الَّذى یُمیتُ الاَْحْیآءَ وَیُحْیِى الْمَوْتى، که او را به فرمان خدا محافظت کنند منزه است خدائى که بمیراند زندگان را و زنده کند مردگان را
وَیَعْلَمُ ما تَنْقُصُ الاَْرْضُ مِنْهُمْ، وَیُقِرُّ فِى الاَْرْحامِ ما یَشآءُ اِلى اَجَل و مى داند آنچه را زمین از ایشان بکاهد و مستقر کند در رحمها آنچه را خواهد تا
مُسَمّىً * سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ مدتى معین * منزه است خدا پدید آرنده هر دم زنى منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا
خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ آفریننده موجودات جفت همگى، منزه است خدا مقرّر دارنده تاریکیها و روشنى منزه است خدا
فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیزى منزه است خدا آفریننده هر چه
یُرى وَما لا یُرى، سُبْحانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، دیدنى است و هر چه نادیدنى است منزه است خدا به مقدار کلماتش منزه است خداپروردگار جهانیان
سُبْحـانَ اللهِ مالِکِ الْمُلْکِ، تُؤْتِى الْمُلْکَ مَنْ تَشآءُ، وَتَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ منزه است خدا مالک پادشاهى، بدهى سلطنت را به هر که خواهى و بگیرى آن را از
تَشآءُ، وَتُعِزُّ مَنْ تَشآءُ، وَتُذِلُّ مَنْ تَشآءُ، بِیَدِکَ الْخَیْرُ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء هرکه خواهى و عزت بخشى هر که را خواهى و خوار کنى هر که را خواهى هر چه خیراست بدست توست و تو بر هر چیز
قَدیرٌ، تُولِجُ اللَّیْلَ فِى النَّهارِ، وَتُولِجُ النَّهارَ فِى اللَّیْلِ، تُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ توانایى درآورى شب را در روز و درآورى روز را در شب بیرون آورى زنده را
الْمَیِّتِ، وَتُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَىِّ، وَتَرْزُقُ مَنْ تَشآءُ بِغَیْرِ حِساب * از مرده و برون آورى مرده را از زنده و روزى دهى هر که را خواهى بى حساب *
سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ منزه است خدا آفریننده هر دم زنى منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده
الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ موجودات جفت همگى منزه است خدا مقرر کننده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده
الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده هر دیدنى
وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، و نادیدنى منزه است خدا به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا پروردگار جهانیان
سُبْحـانَ اللهِ الَّذى عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها اِلاَّ هُوَ، وَیَعْلَمُ ما فِى الْبَرِّ منزه است خدایى که نزد اوست کلیدهاى غیب و نمى داند آنها را جز او و مى داند هر چه در خشکى
وَالْبَحْرِ، وَما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَة اِلاَّ یَعْلَمُها، وَلا حَبَّة فى ظُلُماتِ الاَْرْضِ، و دریاست و نیفتد برگى از درخت جز آن که بداند آن را و نیست دانه اى در تاریکیهاى زمین
وَلا رَطْب وَلا یابِس اِلاَّ فى کِتاب مُبین * سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، و نه تر و نه خشکى جز این که در نامه اى روشن است * منزه است خدا پدید آرنده هر دم زنى
سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده هر موجود جفت همگى منزه است خدا
جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ مقرّر دارنده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا
خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى وَما لایُرى، سُبْحـانَ اللهِ آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده هر دیدنى و هر نادیدنى منزه است خدا
مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، سُبْحـانَ اللهِ الَّذى لا یُحْصى به مقدار کلمات نامتناهیش منزه است خدا پروردگار جهانیان منزه است خدایى که شماره نتوانند کرد
مِدْحَتَهُ الْقآئِلُونَ، وَلا یَجْزى بِـالائِهِ الشّاکِرُونَ الْعابِدُونَ، وَهُوَ کَما قالَ مدحش را گویندگان و پاداش ندهند نعمتهایش را سپاسگزاران پرستش کننده و او چنان است که گفته
وَفَوْقَ ما یَقُولُ الْقائلُونَ، وَاللهُ سُبْحانَهُ کَما اَثْنى عَلى نَفْسِهِ، وَلا و برتر از آن است که گویندگان گویند و خداى سبحان چنان است که خودش خویشتن را ستوده
یُحیطُونَ بِشَىْء مِنْ عِلْمِهِ اِلاَّ بِما شآءَ،وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَالاَْرْضَ، و رسایى ندارند به چیزى از دانشش جز بدانچه خود او خواهد قلمرو او آسمانهاو زمین را فراگرفته
وَلا یَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَهُوَ الْعَلِىُّ الْعَظیمُ * سُبْحانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحانَ و سنگینى نمى کند بر او نگهداشتن آن دو و او والا و بزرگ است * منزه است خدا پدیدآرنده هر دم زنى منزه است
اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده هر جفت همگى منزه است خدا مقرّر دارنده
الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده
کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ هر چیز منزه است خدا آفریننده هر دیدنى و هرنادیدنى منزه است خدا به مقدار
کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، سُبْحـانَ اللهِ الَّذى یَعْلَمُ ما یَلِجُ فِى کلماتش منزه است خدا پروردگار جهانیان منزه است آن خدایى که مى داند آنچه فرو رود در
الاَْرْضِ وَما یَخْرُجُ مِنْها، وَما یَنْزِلُ مِنَ السَّمآءِ وَما یَعْرُجُ فیها، وَلا زمین و آنچه بیرون آید از آن و آنچه فرو ریزد از آسمان و آنچه بالا رود در آن
یَشْغَلُهُ ما یَلِجُ فِى الاَْرْضِ وَمایَخْرُجُ مِنْها، عَمّا یَنْزِلُ مِنَ السَّمآءِ وَما و سرگرمش نکند آنچه فرو رود در زمین و آنچه بیرون آید از آن از آنچه فرود آید از آسمان و آنچه
یَعْرُجُ فیها، وَلا یَشْغَلُهُ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّمآءِ وَما یَعْرُجُ فیها، عَمّا یَلِجُ فِى بالا رود در آن و سرگرمش نکند آنچه فرود آید از آسمان و آنچه بالا رود در آن از آنچه فرو رود در
الاَْرْضِ وَما یَخْرُجُ مِنْها، وَلا یَشْغَلُهُ عِلْمُ شَىْء عَنْ عِلْمِ شَىْء، وَلا زمین و آنچه بیرون آید از آنو سرگرمش نکند علم به چیزى از علم به چیز دیگر
یَشْغَلُهُ خَلْقُ شَىْء عَنْ خَلْقِ شَىْء، وَلا حِفْظُ شَىْء عَنْ حِفْظِ شَىْء، وَلا و سرگرمش نکند آفریدن چیزى از آفریدن چیز دیگر و نه نگهدارى چیزى از نگهدارى چیز دیگر و چیزى
یُساویهِ شَىْءٌ،وَلا یَعْدِلُهُ شَىْءٌ،لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ،وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ * با او مساوى نیست و چیزى معادل او نیست و چیزى مانند او نیست و او شنوا و بینا است *
سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ منزه است خدا پدید آرنده هر دم زن منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده
الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ هر موجود جفت منزه است خدا مقرّر دارنده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده
الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى دانه و هسته منزه است خدا آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده هر دیدنى
وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، و هر نادیدنى منزه است خدا به مقدار کلمات نامتناهیش منزه است خدا پروردگار جهانیان
سُبْحانَ اللهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَالاَْرْضِ، جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً اُولى منزه است خدا خالق آسمانها و زمین آن که فرشتگان را فرستادگانى مقرر فرمود که آنها داراى
اَجْنِحَة، مَثْنى وَثُلاثَ وَرُباعَ، یَزیدُ فِى الْخَلْقِ ما یَشآءُ، اِنَّ اللهَ عَلى کُلِّ بالهایند دوتا دوتا و سه تا سه تا و چهارتا چهارتا و بیفزاید در خلقت هر چه بخواهد و براستى خدابر هر
الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده
شَىْء قَدیرٌ، ما یَفْتَحِ اللهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَة فَلا مُمْسِکَ لَها، وَما یُمْسِکْ فَلا چیز توانا است هر رحمتى را که خدا گشاید کسى بستن آن نتواند و هر چه را خدا بندد پس
مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ، وَهُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ * سُبْحـانَ اللهِ بارِئِ النَّسَمِ، از او کسى آنرا نگشاید و او است نیرومند فرزانه * منزه است خدا آفریننده هر دم زن
سُبْحـانَ اللهِ الْمُصَوِّرِ، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ الاَْزْواجِ کُلِّها، سُبْحـانَ اللهِ منزه است خداى صورت بخش منزه است خدا آفریننده هر موجود جفت همگى منزه است خدا
جاعِلِ الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ مقرر دارنده تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا
خالِقِ کُلِّ شَىْء، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ ما یُرى وَما لا یُرى، سُبْحـانَ اللهِ آفریننده هر چیز منزه است خدا آفریننده دیدنیها ونادیدنیها منزه است خدا
مِدادَ کَلِماتِهِ، سُبْحـانَ اللهِ رَبِّ الْعالَمینَ، سُبْحـانَ اللهِ الَّذى یَعْلَمُ ما فِى به مقدار کلمات نامنتهایش منزه است خدا پروردگار جهانیان منزه است خدائى که مى داند آنچه را در
السَّماواتِ وَما فِى الاَْرْضِ، ما یَکوُنُ مِنْ نَجْوى ثَلاثَة اِلاَّ هُوَ رابِعُهُمْ، آسمانها و آنچه را در زمین است، نباشدگفتگوى سرّى و رازگوئى سه نفرى جز این که او چهارمین آنهاست
وَلا خَمْسَة اِلاَّ هُوَ سادِسُهُمْ، وَلا اَدْنى مِنْ ذلِکَ وَلا اَکْثَرَ اِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ و نه پنج نفرى جز این که او ششمین آنهاست و نه کمتر از این و نه بیشتر از این جز این که او با آنهاست
اَیْنَما کانُوا، ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ، اِنَّ اللهَ بِکُلِّ شَىْء عَلیمٌ.(2)
هر کجا که باشند سپس آگاهشان کند در روز قیامت بدانچه کرده اند براستى خدا بهر چیز داناست.
3ـ در هر روز از ماه مبارک رمضان، این صلوات خوانده شود که بسیار پرمحتوا و پرارزش است:
اِنَّ اللّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ، یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ همانا خدا و فرشتگانش درود فرستند بر پیامبر اى کسانى که ایمان آورده اید شما هم درود فرستید بر او
وَسَلِّمُوا تَسْلیماً، لَبَّیْکَ یا رَبِّ وَسَعْدَیْکَ وَسُبْحانَکَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى و سلام کنید سلام کامل، پروردگارا من هم دستورت را اجابت کردم و پى درپى از تو سعادت مى خواهم و منزهى تو خدایا درود فرست بر
مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَبارِکْ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، کَما صَلَّیْتَ وَبارَکْتَ محمّد و آل محمّد و برکت ده بر محمّدو آل محمّد چنانچه درود فرستادى و برکت دادى
عَلى اِبْراهیمَ وَآلِ اِبْراهیمَ، اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ، اَللّهُمَّ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ بر ابراهیم و آل ابراهیم براستى تو ستوده و بزرگوارى خدایا مهرورز بر محمّد و آل
مُحَمَّد، کَما رَحِمْتَ اِبْراهیمَ وآلَ اِبْراهیمَ، اِنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ، اَللّهُمَّ سَلِّمْ محمّد چنانچه مهر ورزیدى بر ابراهیم و آل ابراهیم براستى تو ستوده و بزرگوارى خدایا تحیت و سلام فرست
عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، کَما سَلَّمْتَ عَلى نُوح فِى الْعالَمینَ،]اَللّهُمَّ امْنُنْ بر محمّد و آل محمّد چنانچه تحیت فرستادى بر حضرت نوح در میان جهانیان خدایا نعمت بخش
عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، کَما مَنَنْتَ عَلى مُوسى وَهرُونَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى بر محمّد و آل محمّد چنانچه نعمت بخشیدى بر موسى و هارون خدایا درود فرست بر
مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، کَما شَرَّفْتَنا بِهِ[(3)، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، محمّد و آل محمّد چنانچه ما را بدو شرافت دادى خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد
کَما هَدَیْتَنا بِهِ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً چنانچه ما را بدو راهنمایى کردى خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و به مقام ستوده اى برانگیزانش
یَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ وَالاْخِرُونَ، عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ السَّلامُ کُلَّما طَلَعَتْ که اوّلین و آخرین بر او غبطه خورند، بر محمّد و آلش سلام باد هر زمان که
شَمْسٌ اَوْ غَرَبَتْ، عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ السَّلامُ کُلَّما طَرَفَتْ عَیْنٌ اَوْ بَرَقَتْ، برآید خورشید یا غروب کند بر محمّد و آلش سلام باد هر زمان که پلک چشمى بهم خورد یابرقى زند،
الظُّلُماتِ وَالنُّورِ، سُبْحـانَ اللهِ فالِقِ الْحَبِّ وَالنَّوى، سُبْحـانَ اللهِ خالِقِ تاریکیها و روشنى منزه است خدا شکافنده دانه و هسته منزه است خدا آفریننده
عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ السَّلامُ کُلَّما ذُکِرَ السَّلامُ، عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ السَّلامُ کُلَّما بر محمّد و آلش سلام باد هر زمان که ذکر سلامى شود، بر محمّد و آلش سلام باد هر
سَبَّحَ اللهَ مَلَکٌ اَوْ قَدَّسَهُ، اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الاَْوَّلینَ، وَالسَّلامُ زمان که تسبیح خدا کند فرشته اى یا تقدیسش کند سلام بر محمّد و آلش در میان اوّلین و سلام
عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الاْخِرینَ، وَالسَّلامُ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ فِى الدُّنْیا بر محمّد و آلش در آخرین و سلام برمحمّد و آلش در دنیا
وَالأخِرَةِ، اَللّهُمَّ رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرامِ، وَرَبَّ الرُّکْنِ وَالْمَقامِ، وَرَبَّ الْحِلِّ و آخرت خدایا اى پروردگار شهر محترم مکه و پروردگار رکن و مقام و پروردگار حل
وَالْحَرامِ، اَبْلِغْ مُحَمَّداً نَبِیَّکَ عَنَّا السَّلامَ، اَللّـهُمَّ اَعْطِ مُحَمَّداً مِنَ الْبَهآءِ و حرم از ما به محمّد پیامبرت سلام برسان خدایا عطا کن به محمّد از جلوه
وَالنَّضْرَةِ، وَالسُّرُورِ وَالْکَرامَةِ، وَالْغِبْطَةِ وَالْوَسیلَةِ، وَالْمَنْزِلَةِ وَالْمَقامِ، و درخشندگى و شادى و بزرگوارى و خوش حالى و وسیله و منزلت و مقام
وَالشَّرَفِ وَالرِّفْعَةِ، وَالشَّفاعَةِ عِنْدَکَ یَوْمَ الْقِیامَةِ، اَفْضَلَ ما تُعْطى اَحَداً و شرافت و بلندى مقام و شفاعت نزد تو در روز رستاخیز بهترین چیزى را که عطا کنى به یکى
مِنْ خَلْقِکَ، وَاَعْطِ مُحَمَّداً فَوْقَ ما تُعْطِى الْخَلائِقَ مِنَ الْخَیْرِ، اَضْعافاً از خلق خود و عطا کن به محمّد بالاترین خیرى را که به خلایق عطا مى کنى به چندین برابر
کَثیرَةً لا یُحْصیها غَیْرُکَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، اَطْیَبَ که شماره اش نتواند کسى جز تو خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد پاکترین
وَاَطْهَرَ، وَاَزْکى وَاَنْمى، وَاَفْضَلَ ما صَلَّیْتَ عَلى اَحَد مِنَ الاَْوَّلینَ و پاکیزه ترین و نیکوترین و فزاینده ترین و بهترین درودى که بر یکى از اوّلین
وَالاْخِرینَ، وَعَلى اَحَد مِنْ خَلْقِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى و آخرین و بطور کلى بر یکى از خلق خود فرستى اى مهربانترین مهربانان خدایا درود فرست بر
عَلىٍّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ على امیرمؤمنان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن عذابت
عَلى مَنْ شَرِکَ فى دَمِهِ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى فاطِمَةَ بِنْتِ نَبیِّکَ مُحَمَّد عَلَیْهِ را بر آن کس که در ریختن خونش شرکت کرد خدایا درود فرست بر فاطمه دختر پیامبرت محمّد بر او
وَآلِهِ السَّلامُ، وَالْعَنْ مَنْ آذى نَبِیَّکَ فیها، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ و آلش سلام باد و لعنت کن کسى که پیامبرت را در مورد دخترش آزرده کرد خدایا درود فرست بر حسن
وَالْحُسَیْنِ اِمامَىِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُما، وَعادِ مَنْ عاداهُما، و حسین دو پیشواى مسلمانان و دوست بدار هر که دوستشان داردو دشمن دار هر که دشمنشان دارد
وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ شَرِکَ فى دِمائِهِما، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى عَلِىِّ بْنِ و دو چندان کن عذابت را برهرکس که در ریختن خونشان شرکت کرد خدایا درود فرست بر على بن
الْحُسَیْنِ اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الحسین پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش داردو دو چندان کن
الْعَذابَ عَلى مَنْ ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدِ بنِ عَلِىٍّ اِمامِ عذابت را بر هر که به او ستم کرد خدایا درود فرست بر محمّد بن على پیشواى
الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن عذابت را بر هر که
ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّد اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ بدو ستم کرد خدایا درود فرست بر جعفر بن محمّد پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که
والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن عذابت را بر هر که به او ستم کرد خدایا درود فرست
عَلى مُوسَى بْنِ جَعْفَر اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، بر موسى بن جعفر پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد
وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ شَرِکَ فى دَمِهِ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى عَلِىِّ بْنِ و دو چندان کن عذابت را بر هر کس که در ریختن خونش شرکت کرد خدایا درود فرست بر على بن
مُوسى اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ موسى پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن
الْعَذابَ عَلى مَنْ شَرِکَ فى دَمِهِ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ عذابت را بر هر کس که در ریختن خونش شرکت کرد خدایا درود فرست بر محمّد بن على پیشواى
الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن عذابت را بر هر کس
ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّد اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، که بدو ستم کرد خدایا درود فرست بر على بن محمّد پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد
وَعادِ مَنْ عاداهُ، وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى و دشمن دار هر که دشمنش دارد و دو چندان کن عذابت را بر هر کس که بدو ستم کرد خدایا درود فرست بر
الْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ اِمامِ الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ، حسن بن على پیشواى مسلمانان و دوست دار هر که دوستش دارد و دشمن دار هر که دشمنش دارد
وَضاعِفِ الْعَذابَ عَلى مَنْ ظَلَمَهُ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى الْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ اِمامِ و دو چندان کن عذابت را بر هر کس که بدو ستم کرده خدایا درود فرست بر یادگار پس از او پیشواى الْمُسْلِمینَ، وَوالِ مَنْ والاهُ، وَعادِ مَنْ عاداهُ،[وَعَجِّلْ فَرَجَه](4)، اَللّـهُمَّ مسلمانان و دوست دار هر که دوستش داردو دشمن دار هر که دشمنش دارد و در فرجش شتاب فرما خدایا
صَلِّ عَلَى الْقاسِمِ وَالطّاهِرِ اِبْنَىْ نَبِیِّکَ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى رُقَیَّةَ بِنْتِ نَبِیِّکَ، درود فرست بر قاسم و طاهر پسران پیامبرت خدایا درود فرست بر رقیه دختر پیامبرت
وَ الْعَنْ مَنْ آذى نَبِیَّکَ فیها، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى اُمِّ کُلْثُومَ بِنْتِ نَبِیِّکَ، وَالْعَنْ و لعنت کن بر آن کس که پیامبرت را در مورد اوآزرد خدایا درود فرست بر ام کلثوم دختر پیامبرت و لعنت کن
مَنْ آذى نَبِیَّکَ فیها، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلَى ذُرِّیَّةِ نَبِیِّکَ، اَللّـهُمَّ اخْلُفْ نَبِیَّکَ فى کسى را که پیامبرت را در مورد او آزردخدایا درود فرست بر فرزندان پیغمبرت خدایا بجاى پیامبرت سرپرستى
اَهْلِ بَیْتِهِ، اَللّـهُمَّ مَکِّنْ لَهُمْ فِى الاَْرْضِ، اَللّـهُمَّ اجْعَلْنا مِنْ عَدَدِهِمْ خاندانش را به عهده گیر خدایا پابرجا کن حکومتشان را در زمین خدایا ما را در زمره عدّه
وَمَدَدِهِمْ،وَاَنْصارِهِمْ عَلىَ الْحَقِّ فِى السِّرِّ وَالْعَلانِیَةِ،اَللّهُمَّ اطْلُبْ بِذَحْلِهِمْ و کمک کاران و یاران آنها بر حق قرارمان ده چه در پنهانى و چه آشکارا خدایا بِسِتان انتقام
وَ وِتْرِهِمْ وَ دِمآئِهِمْ، وَ کُفَّ عَنّا وَ عَنْهُمْ وَ عَنْ کُلِّ مُؤْمِن وَ مُؤْمِنَة بَاْسَ کُلِّ و قصاص و خونشان را و باز دار از ما و از ایشان و از هر مرد مؤمن و زن با ایمانى شر هر
باغ وَ طاغ، وَ کُلِّ دآبَّة اَنْتَ آخِذٌ بِناصِیَتِها، اِنَّکَ اَشَدُّ بَاْساً وَ اَشَدُّ تَنْکیلاً.(5) ستمگر و سرکش و هر جانورى را که مهارش بدست تو است زیرا تو در سخت گیرى از همه سخت تر ومجازات عقوبتت از همه شدیدتر است.
«سیّد بن طاووس» فرموده: آنگاه مى گویى:
یا عُدَّتى فى کُرْبَتى، وَ یا صاحِبى فى اى ذخیره ام در حال غمزدگى و اى همدمم در
شِدَّتى، وَیا وَلِیّى فى نِعْمَتى، وَ یا غایَتى فى رَغْبَتى، اَنْتَ السّاتِرُ سختى و اى سرپرستم در نعمت و اى منتهاى شوق و رغبت من تویى پوشاننده
عَوْرَتى، وَ الْمُؤْمِنُ رَوْعَتى، وَ الْمُقیلُ عَثْرَتى، فَاغْفِرْ لى خَطیـئَتى، یا زشتیم و امان بخش ترس و بیمم و نادیده گیر لغزشم بیامرز خطاى مرا اى
اَرْحَمَ الرّاحِمینَ مهربانترین مهربانان
و مى گویى:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَدْعُوکَ لِهَمٍّ لا یُفَرِّجُهُ غَیْرُکَ، خدایا تو را بخوانم در مورد اندوهى که برطرفش نکند کسى جز تو
وَلِرَحْمَة لا تُنالُ اِلاَّ بِکَ، وَلِکَرْب لا یَکْشِفُهُ اِلاَّ اَنْتَ، وَ لِرَغْبَة لا تُبْلَغُ اِلاّ و در مورد رحمتى که نرسد جز بوسیله تو و براى گرفتگى که برطرفش نکند جز تو و در مورد شوقى که بدان نتوان رسید جز
بِکَ، وَلِحاجَة لا یَقْضیها اِلاَّ اَنْتَ، اَللّـهُمَّ فَکَما کانَ مِنْ شَاْنِکَ ما اَذِنْتَ لى به توفیق تو و در مورد حاجتى که کسى آن را برنیاورد جز تو خدایا هم چنانکه شأن تو بود که به من اجازه فرمودى
بِهِ مِنْ مَسْئَلَتِکَ، وَ رَحِمْتَنى بِهِ مِنْ ذِکْرِکَ، فَلْیَکُنْ مِنْ شَاْنِکَ سَیِّدِى از تو درخواست کنم و بوسیله یادآوریت به من مهر ورزیدى پس اى آقاى من از شأن تو باید چنین باشد
الاِْجابَةُ لى فیـما دَعَوْتُکَ، وَ عَوآئِدُ الاِْفْضالِ فیـما رَجَوْتُکَ، وَالنَّجاةُ که در آنچه تو را خواندم اجابتم فرمایى و در آنچه امید به تو دارم عایدات فزون بخشى باشد و نجاتم دهى
مِمّا فَزِعْتُ اِلَیْکَ فیهِ، فَاِنْ لَمْ اَکُنْ اَهْلا اَنْ اَبْلُغَ رَحْمَتَکَ، فَاِنَّ رَحْمَتَکَ از آنچه درباره اش به تو پناه آوردم و اگر من شایستگى ندارم که به رحمت و مهر تو برسم مسلّماً رحمت تو
اَهْلٌ اَنْ تَبْلُغَنى وَ تَسَعَنى، وَ اِنْ لَمْ اَکُنْ لِلاِْجابَةِ اَهْلا فَاَنْتَ اَهْلُ الْفَضْلِ، شایسته است که به من برسد و مرا فراگیرد و اگر من شایستگى اجابت دعا را ندارم ولى تو اهل فضلى
وَرَحْمَتُکَ وَسِعَتْ کُلَّ شَىْء، فَلْتَسَعْنى رَحْمَتُکَ،یا اِلهى یا کَریمُ، اَسْئَلُکَ و رحمتت همه چیز را شامل گردد پس باید مرا هم شامل شود اى خداى من اى خداى کریم از تو خواهم به
بِوَجْهِکَ الْکَریمِ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ اَهْلِ بَیْتِهِ، وَ اَنْ تُفَرِّجَ حق ذات بزرگوارت که درود فرستى بر محمّد و خاندانش و این که اندوه دلم را بگشایى
هَمّى، وَ تَکْشِفَ کَرْبى وَ غَمّى، وَ تَرْحَمَنى بِرَحْمَتِکَ، وَ تَرْزُقَنى مِنْ و گرفتارى و غصه ام را برطرف کنى و به رحمت خود به من رحم کنى و از فضل خود روزیم گردانى
فَضْلِکَ، اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعآءِ، قَریبٌ مُجیبٌ.(6) که براستى تو شنواى دعایى و نزدیک و پاسخ دهنده هستى.
4ـ همچنین در کتب معتبر آمده است در هر روز از ماه مبارک رمضان بخوان:
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ بِاَفْضَلِهِ، وَکُلُّ فَضْلِکَ فاضِلٌ، اَللّهُمَّ اِنّى خدایا از تو خواهم از فضلت از برترین آن و همه فضل تو برتر است خدایا از
اَسْئَلُکَ بِفَضْلِکَ کُلِّه، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ رِزْقِکَ بِاَعَمِّهِ، وَکُلُّ رِزْقِکَ تو خواهم به حق فضل تو همگى خدایا از تو خواهم ازروزیت از عمومى ترین آنها (که شامل همه مى شود) گرچه تمام روزى تو
عآمٌّ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِرِزْقِکَ کُلِّهِ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ عَطآئِکَ عمومى است خدایا از تو خواهم به همه اقسام روزیت خدایا از تو خواهم از عطایت
بِاَهْنَأِهِ، وَکُلُّ عَطآئِکَ هَنىءٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِعَطآئِکَ کُلِّهِ، اَللّـهُمَّ اِنّى از گواراترین عطاها با این که همه انواع عطاى تو گواراست خدایا از تو خواهم به همه اقسام عطاى تو خدایا از
اَسْئَلُکَ مِنْ خَیْرِکَ بِاَعْجَلِهِ، وَکُلُّ خَیْرِکَ عاجِلٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ تو خواهم از خیر و نیکیت به زودرس ترین آنها در صورتى که تمام نیکیهایت زودرس است خدایا از تو خواهم
بِخَیْرِکَ کُلِّهِ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ اِحْسانِکَ بِاَحْسَنِهِ، وَکُلُّ اِحْسانِکَ به همه انواع نیکیت خدایا از تو خواهم بهترین احسانت و همه احسان تو
حَسَنٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِاِحْسانِکَ کُلِّهِ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِما تُجیبُنى نیکوست خدایا از تو خواهم تمام انواع احسانت را خدایا از تو خواهم بدانچه اجابتم کنى
بِهِ حینَ اَسْئَلُکَ، فَاَجِبْنى یا اَللهُ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وآلِ مُحَمَّد عَبْدِکَ هنگامى که از تو خواهم پس اجابتم کن اى خدا و درود فرست بر محمّد و آل او بنده
الْمُرْتَضى، وَرسُولِکَ الْمُصْطَفى، وَاَمینِکَ وَنَجِیِّکَ دُونَ خَلْقِکَ، وَنَجیبِکَ پسندیده ات و فرستاده برگزیده ات و امین بر وحیت و محرم رازت از میان خلق و نیک گوهرت
مِنْ عِبادِکَ، وَنَبِیِّکَ بِالصِّدْقِ وَحَبیبِکَ، وَصَلِّ عَلى رَسُولِکَ، وَخِیَرَتِکَ از بندگان تو و پیامبرت براستى و دوستت و دورد فرست بر رسول و برگزیده ات
مِنَ الْعالَمینَ، اَلْبَشیرِ النَّذیرِ، اَلسِّراجِ الْمُنیرِ، وَعلى اَهْلِ بَیْتِهِ از جهانیان نوید دهنده و ترساننده آن چراغ تابناک و بر خاندان
الاَْبْرارِالطّاهِرینَ، وَعَلى مَلائِکَتِکَ الَّذینَ اسْتَخْلَصْتَهُمْ لِنَفْسِکَ، نیکو و پاکیزه اش و بر فرشتگانت که خالص گرداندى آنها را براى خویش و آنها را
وَحَجَبْتَهُمْ عَنْ خَلْقِکَ، وَعَلى اَنْبِیآئِکَ الَّذینَ یُنْبِئُونَ عَنْکَ بِالصِّدْقِ، از خلق خود مستور داشتى و بر پیامبرانت که از تو براستى خبر دهند
وَعَلى رُسُلِکَ الَّذینَ خَصَصْتَهُمْ بِوَحْیِکَ، وَفَضَّلْتَهُمْ عَلَى الْعالَمینَ و بر رسولانت که به وحى خویش مخصوصشان داشتى و بوسیله رسالتهاى خویش بر جهانیان
بِرِسالاتِکَ، وَعَلى عِبادِکَ الصّالِحینَ الَّذینَ اَدْخَلْتَهُمْ فى رَحْمَتِکَ، برتریشان دادى و بر بندگان شایسته ات که داخلشان کردى در رحمتت
اَلاَْئِمَّةِ الْمُهْتَدینَ الرّاشِدینَ، وَاَوْلِیآئِکَ الْمُطَهَّرینَ، وَعَلى جَبْرَئیلَ آن پیشوایان راهنمایى شده و رهبر و دوستان پاکیزه ات و بر جبرئیل
وَمیکآئیلَ وَاِسْرافیلَ وَمَلَکِ الْمَوْتِ، وَ مالِک خازِنِ النّارِ، وَ رِضْوانَ و میکائیل و اسرافیل و فرشته مرگ و بر «مالک» خزینه دار دوزخ و بر «رضوان»
خازِنِ الْجِنانِ، وَرُوحِ الْقُدُسِ، وَالرُّوحِ الاَْمینِ، وَحَمَلَةِ عَرْشِکَ خزینه دار بهشت و روح القدس و روح الامین و حاملین مقرّب عرش تو
الْمُقَرَّبینَ، وَعَلى الْمَلَکَیْنِ الْحافِظَیْنِ عَلَىَّ بِالصَّلاةِ، اَلَّتى تُحِبُّ اَنْ یُصَلِّىَ و بر دو فرشته نگهبان من درودى که دوست دارى که درود فرستند
بِها عَلَیْهِمْ اَهْلُ السَّماواتِ وَاَهْلُ الاَْرَضینَ، صَلاةً طَیِّبَةً کَثیرةً، مُبارَکَةً بدان آسمانیان و زمینیان بر ایشان درودى پاک و بسیار و مبارک
زاکِیَةً نامِیَةً، ظاهِرَةً باطِنَةً، شَریفَةً فاضِلَةً، تُبَیِّنُ بِها فَضْلَهُمْ عَلَى و پاکیزه و فزاینده و آشکار و پنهان و شریف و برترى که آشکار سازى بدان درود برترى ایشان را
الاَْوَّلینَ وَالاْخِرینَ، اَللّـهُمَّ وَاَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسیلَةَ، وَالشَّرَفَ وَالْفَضیلَةَ، بر اوّلین و آخرین خدایا و عطا کن به محمّد وسیله و شرف و فضیلت را
وَاجْزِهِ خَیْرَ ما جَزَیْتَ نَبِیّاً عَنْ اُمَّتِهِ، اَللّـهُمَّ وَاَعْطِ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ و پاداشش بده به بهتر چیزى که پاداش دهى پیمبرى را از امتش خدایا و عطا کن به محمّد صلى الله علیه
وَآلِهِ، مَعَ کُلِّ زُلْفَة زُلْفَةً، وَمَعَ کُلِّ وَسیلَة وَسیلَةً، وَمَعَ کُلِّ فَضیلَة فَضیلَةً، و آله با هر مقام و رتبه اى مقام و رتبه اى دیگر و با هر وسیله اى وسیله اى دیگر و با هر فضیلتى فضیلتى دیگر
وَمَعَ کُلِّ شَرَف شَرَفاً، تُعْطى مُحَمَّداً وَ الَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ، اَفْضَلَ ما اَعْطَیْتَ و با هر شرافتى شرافتى دیگر بدهى به محمّد و آلش در روز قیامت بهترین چیزى که عطا کنى
اَحَداً مِنَ الاَْوَّلینَ وَالاْخِرینَ، اَللّـهُمَّ وَاجْعَلْ مُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ به احدى از اوّلین و آخرین خدایا و قرار ده محمّد صلى الله علیه
وَآلِهِ، اَدْنَى الْمُرْسَلینَ مِنْکَ مَجْلِساً، وَاَفْسَحَهُمْ فِى الْجَنَّةِ عِنْدَکَ مَنْزِلاً، و آله را نزدیکترین رسولان بخود در مجلس و منزلش را در بهشت وسیع ترین منازل در پیش خود گردان
وَاَقْرَبَهُمْ اِلَیْکَ وَسیلَةً، وَاجْعَلْهُ اَوَّلَ شافِع، وَ اَوَّلَ مُشَفَّع، وَ اَوَّلَ و نزدیکترین افراد از نظر وسیله در نزد خود و قرارش ده نخستین شفیع و هم نخستین کسى که شفاعتش پذیرفته است و نخستین
قآئِل، وَاَنْجَحَ سائِل، وَابْعَثْهُ الْمَقامَ الْمَحْمُودَ الَّذى یَغْبِطُهُ بِهِ الاَْوَّلُونَ گوینده و حاجت رواترین خواهنده و برانگیزش به مقامى شایسته که غبطه برند به او اوّلین
وَالاْخِرُونَ، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ و آخرین اى مهربانترین مهربانان و از تو خواهم که درود فرستى بر محمّد و آل
مُحَمَّد، وَاَنْ تَسْمَعَ صَوْتى، وَتُجیبَ دَعْوَتى، وَ تَجاوَزَ عَنْ خَطیئَتى، محمّد و این که صدایم بشنوى و دعایم را اجابت کنى و از خطایم بگذرى
وَتَصْفَحَ عَنْ ظُلْمى، وَتُنْجِحَ طَلِبَتى، وَتَقْضِىَ حاجَتى، وَتُنْجِزَ لى ما و از ستمم چشم پوشى کنى و حاجت روایم کنى و خواسته ام بدهى و بدانچه وعده ام
وَعَدْتَنى، وَتُقیلَ عَثْرَتى، [وَتَقْبَلَ مِنّى](7) وَتَغْفِرَ ذُنُوبى، وَتَعْفُوَ عَنْ کرده اى وفا کنى و لغزشم را نادیده گیرى و گناهم را بیامرزى و از
جُرْمى، وَ تَقَبَّلَ عَمَلى، وَ لا تُعْرِضَ عَنّى، وَ تَرْحَمَنى وَ لا تُعَذِّبَنى، جرمم بگذرى و و عمل مرا بپذیرى و رو از من نگردانى و به من رحم کنى و عذابم نکنى
وَتُعافِیَنى وَلاتَبْتَلِیَنى،وَتَرْزُقَنى مِنَ الرِّزْقِ اَطْیَبَهُ وَاَوْسَعَهُ، وَلا تَحْرِمَنى و تندرستم کنى و مبتلایم نسازى و روزیم ده از پاک ترین و فراخ ترین روزیها و محرومم نکنى
یا رَبِّ، وَاقْضِ عَنّى دَیْنى، وَضَعْ عَنّى وِزْرى، وَلا تُحَمِّلْنى ما لا طاقَةَ اى پروردگار و قرضم را ادا کنى و بار گناهم را از دوشم بردارى و بارى بر دوشم ننهى که طاقتش را
لى بِهِ یامَوْلاىَ، وَاَدْخِلْنى فى کُلِّ خَیْر اَدْخَلْتَ فیهِ مُحَمَّداً وَ الَ مُحَمَّد، ندارم اى سرور من و داخل گردانى مرا در هر خیرى که داخل کردى در آن محمّد و آل محمّد را
وَاَخْرِجْنى مِنْ کُلِّ سُوء اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّد، صَلَواتُکَ و بیرونم آورى از هر بدى (و شرى) که برون آوردى از آن محمّد و آل محمّد را که درودهاى تو
عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، وَالسَّلامُ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ، وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکاتُهُ * بر او و بر ایشان باد همگى و سلام بر او و بر ایشان و رحمت خدا و برکاتش
آنگاه سه مرتبه بگو:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَدْعُوکَ کَما اَمَرْتَنى، فَاسْتَجِبْ لى کَما وَعَدْتَنى خدایا تو را خوانم چنانکه دستورم دادى پس به اجابت رسان دعایم را چنانچه وعده ام فرمودى
سپس بگو:
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ قَلیلاً مِنْ کَثیر، مَعَ حاجَة بى اِلَیْهِ عَظیمَة، خدایا از تو خواهم اندکى از بسیار با نیاز بس بزرگى که من بدان دارم
وَغِناکَ عَنْهُ قَدیمٌ،وَهُوَ عِنْدى کَثیرٌ، وَهُوَ عَلَیْکَ سَهْلٌ یَسیرٌ، فَامْنُنْ عَلَىَّ ولى تو از قدیم بى نیاز بدان بوده اى و آن حاجت پیش من بسیار ولى براى تو سهل و آسان است پس بر من بدان حاجت منّت نه
بِهِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ، امینَ رَبَّ الْعالَمینَ.(8) که تو بر هر چیز توانایى اجابت کن اى پروردگار جهانیان.
5ـ «شیخ مفید» در کتاب «مقنعه» از راوى موثّق و جلیل القدر علىّ بن مهزیار از حضرت امام محمّدتقى(علیه السلام)
روایت کرده است که مستحب است در هر وقت از شب و روز ماه رمضان، از اوّل ماه تا آخر آن، این دعا را بخوانى:
یا ذَا الَّذى کانَ قَبْلَ کُلِّ شَىْء، ثُمَّ خَلَقَ کُلَّ شَىْء، ثُمَّ یَبْقى وَیَفْنى کُلُّ اى که بوده اى پیش از هر چیز و آفرید هر چیز را و سپس تنها او باقى ماند و هر چه هست
شَىْء، یا ذَا الَّذى لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ، وَیا ذَا الَّذى لَیْسَ فِى السَّماواتِ فانى شود اى که نیست مانندش چیزى اى که معبودى جز او در آسمانهاى
الْعُلى، وَلا فِى الاَْرَضینَ السُّفْلى، وَلا فَوْقَهُنَّ وَلا تَحْتَهُنَّ، وَلا بَیْنَهُنَّ اِلـهٌ بالا و نه در زمینهاى پایین و نه فوق آنها و نه زیر آنها و نه در مابین آنها
یُعْبَدُ غَیْرُهُ، لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً لا یَقْوى عَلى اِحْصآئِهِ اِلاَّ اَنْتَ، فَصَلِّ عَلى نیست خاص توست ستایش آن ستایشى که توانایى ندارد بر شماره اش کسى جز تو درود فرست بر
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمِّد، صَلاةً لا یَقْوى عَلى اِحْصآئِها اِلاّ اَنْتَ.(9) محمّد و آل محمّد درودى که توانایى نداشته باشد بر شماره اش کسى جز تو.
6ـ«شیخ کفعمى» در «بلدالامین» و «مصباح» از کتاب «اختیار» «سیّد بن باقى» نقل کرده است که هر کس بخواند این
دعا را در هر روز از ماه رمضان، خداوند متعال گناهان بسیارى را از او بیامرزد:
اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ،اَلَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، وَافْتَرَضْتَ عَلى عِبادِکَ خدایا اى پروردگار ماه رمضانى که فرود آوردى در آن قرآن را و واجب کردى بر بندگانت
فیهِ الصِّیامَ، وَارْزُقْنى حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ فى هذَا الْعامِ وَفى کُلِّ عام، در این ماه روزه را و روزى من کن حج خانه محترمت (کعبه) را در این سال و در هر سال
وَاغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ، فَاِنَّهُ لا یَغْفِرُها غَیْرُکَ یا ذَا الْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ.(10) و بیامرز برایم گناهان بزرگ را که براستى نیامرزد آنها را کسى جز تو اى صاحب جلالت و بزرگوارى.
7ـ «شیخ مفید» در «مقنعه» فرموده: و از مستحبات ماه رمضان صلوات فرستادن بر رسول خدا(صلى الله علیه
وآله)است در هر روز صد مرتبه، و اگر زیادتر بفرستد فضیلت بیشترى دارد.(11)
1. مصباح المتهجّد، صفحه 610 و اقبال، صفحه 89، با اندکى تفاوت. (مرحوم سیّد بن طاووس در اقبال نقل مى کند که این دعا را امام باقر(علیه السلام) در هر روز از ماه رمضان مى خواند).
2. مصباح المتهجّد، صفحه 616 و اقبال، صفحه 93 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 105 .
3. این جملات در اقبال آمده است.
4. این جمله در اقبال آمده است.
5. مصباح المتهجّد، صفحه 620 و اقبال، صفحه 96 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 108 (با مقدارى تفاوت).
6. اقبال، صفحه 98 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 110 .
7. این جمله در اقبال آمده است.
8. مصباح المتهجّد، صفحه 623 و اقبال، صفحه 98 و بحارالانوار، جلد 95، صفحه 111 (با اندکى تفاوت).
9. مقنعه، صفحه 320.
10. مصباح کفعمى، صفحه 618 و بلدالامین، صفحه 223.
11. مقنعه، صفحه 313.
اَللّـهُمَّ اجْعَلْ صِیامى فیهِ صِیامَ الصّآئِمینَ، وَقِیامى فیهِ قیامَخدایا قرار ده روزه ام را در این ماه روزه روزه داران واقعى و شب زنده داریم را نیز همانندالْقآئِمینَ، وَنَبِّهْنى فیهِ عَنْ نَوْمَةِ الْغافِلینَ، وَهَبْ لى جُرْمى فیهِ یا اِلـهَشب زنده داران و بیدارم کن در آن از خواب بیخبران و جنایتم را بر من ببخش اى معبودالْعالَمینَ، وَاعْفُ عَنّى یا عافِیاً عَنِ الْمُجْرِمینَجهانیان و درگذر از من اى درگذرنده از جنایتکاران
روز دوم: اَللّـهُمَّ قَرِّبْنى فیهِ اِلى مَرْضاتِکَ، وَجَنِّبْنى فیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَنَقِماتِکَ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِقِرآئِةِخدایا نزدیکم کن در این ماه بسوى موجبات خشنودیت و دورم ساز در آن از خشم و عذابت و موفقم دار در این روز بخواندن آیاتایاتِکَ، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَقرآنیت به رحمت خود اى مهربانترین مهربانان
روز سوم:اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى فیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبیهَ، وَباعِدْنى فیهِ مِنَ السَّفاهَةِ وَالتَّمْویهِ، وَاجْعَلْ لى نَصیباًخدایا روزیم کن در این ماه تیزهوشى و بیدارى و دورم گردان در آن از بى خردى و اشتباه کارى و مقرّر فرما برایم بهره اىمِنْ کُلِّ خَیْر تُنْزِلُ فیهِ، بِجُودِکَ یا اَجْوَدَ الاَْجْوَدینَاز هر خیرى که در آن نازل گردانى بجود و کرمت اى باجودترین جودمندان
روز چهارم:اَللّـهُمَّ قَوِّنى فیهِ عَلى اِقامَةِ اَمْرِکَ، وَاَذِقْنى فیهِ حَلاوَةَ ذِکْرِکَ، وَاَوْزِعْنى فیهِخدایا نیرو ده مرا در این ماه براى برپا داشتن فرمان و دستورت و بچشان به من شیرینى ذکرت و به من یاد ده در این ماهلاَِدآءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ، وَاحْفَظْنى فیهِ بِحِفْظِکَ وَسَتْرِکَ، یا اَبْصَرَطرز بجا آوردن سپاسگزارى خود را به بزرگواریت و نگاهم دار در آن به نگهدارى و محافظت خود اى بیناترینالنّاظِرینَبینایان
روز پنجم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرینَ، وَاجْعَلْنى فیهِخدایا قرارم ده در این ماه از آمرزش خواهان و قرارم ده در آنمِنْ عِبادِکَ الصّالِحینَ اْلقانِتینَ، وَاجْعَلنى فیهِ مِنْ اَوْلِیآئِکَ الْمُقَرَّبینَ،از بندگان شایسته فرمانبردارت و بگردانم در این روز از اولیاى مقرب درگاهتبِرَأْفَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَبه مهرت اى مهربانترین مهربانان
روز ششم:اَللّـهُمَّ لا تَخْذُلْنى فیهِ لِتَعَرُّضِخدایا در این ماه به خاطر دست زدن به نافرمانیتمَعْصِیَتِکَ، وَلاتَضْرِبْنى بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ، وَزَحْزِحْنى فیهِ مِنْ مُوجِباتِخوارم مساز و تازیانه هاى عذابت را بر من مزن و از موجبات خشمتسَخَطِکَ، بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ، یا مُنْتَهى رَغْبَةِ الرّاغِبینَبدان نعمت بخشى و الطافى که نسبت به بندگان دارى دورم بدار اى آخرین حد اشتیاق مشتاقان
روز هفتم:اَللّـهُمَّ اَعِنّى فیهِ عَلى صِیامِهِ وَقِیامِهِ، وَجَنِّبْنى فیهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَ اثامِهِ، وَارْزُقْنى فیهِخدایا یاریم کن در این ماه بر روزه و شب زنده داریش و دورم بدار در آن از لغزشها و گناهانش و روزیم کن در آنذِکْرَکَ بِدَوامِهِ، بِتَوْفیقِکَ یا هادِىَ الْمُضِلّینَذکر خود را بطور دوام و یکسره به توفیق خود اى راهنماى گمراهان
روز هشتم:اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى فیهِ رَحْمَةَ الاَْیْتامِ، وَاِطْعامَ الطَّعامِ، وَاِفْشآءَ السَّلامِ، وَصُحْبَةَ الْکِرامِ، بِطَوْلِکَخدایا روزیم گردان در این ماه مهرورزى نسبت به یتیمان و خوراندن طعام و به آشکار کردن سلام و هم نشینى با کریمان به فضل و کرمتیا مَلْجَاَ الاْمِلینَاى پناه آرزومندان
روز نهم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْ لى فیهِ نَصیباً مِنْ رَحْمَتِکَخدایا قرار ده برایم در این روز بهره اى از رحمتالْواسِعَةِ، وَاهْدِنى فیهِ لِبَراهینِکَ السّاطِعَةِ، وَخُذْ بِناصِیَتى اِلى مَرْضاتِکَوسیعت و راهنماییم کن در این ماه بسوى دلیلهاى درخشانت و مرا بسوى موجبات خشنودىالْجامِعَةِ، بِمَحَبَّتِکَ یا اَمَلَ الْمُشْتاقینَهمه جانبه ات سوق ده به حق محبتت اى آرزوى مشتاقان
روز دهم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى فیهِ مِنَخدایا قرارم ده در این ماه ازالْمُتَوَکِّلینَ عَلَیْکَ، وَاجْعَلْنى فیهِ مِنَ الْفآئِزینَ لَدَیْکَ، وَاجْعَلْنى فیهِ مِنَتوکل کنندگان بر خودت و بگردانم در آن از سعادتمندان درگاهت و قرارم ده در آن ازالْمُقَرَّبینَ اِلَیْکَ، بِاِحْسانِکَ یا غایَةَ الطّالِبینَمقربان پیشگاهت به حق احسانت اى هدف نهایى جویندگان
روز یازدهم:اَللّـهُمَّ حَبِّبْ اِلَىَّ فیهِ الاِْحْسانَ، وَکَرِّهْ اِلَىَّ فیهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْیانَ، وَحَرِّمْ عَلَىَّ فیهِخدایا دوست گردان نزد من در این ماه احسان و نیکى را و ناخوش دار در پیش من در این روز فسق و نافرمانى و گناه را و حرام گردان در این روز بر منالسَّخَطَ وَالنّیرانَ، بِعَوْنِکَ یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَخشم کیفربار و آتش (سوزان) را به کمک خودت اى فریادرس فریادخواهان
روز دوازدهم:اَللّـهُمَّ زَیِّنّى فیهِ بِالسَّتْرِ وَالْعَفافِ، وَاسْتُرْنى فیهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْکَفافِ، وَاحْمِلْنىخدایا در این ماه مرا به زیور پوشش از گناه و پاکدامنى بیاراى و جامه قناعت و اکتفاى به مقدار حاجت را به برم کن و وادارم کنفیهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالاِْنْصافِ، وَ امِنّى فیهِ مِنْ کُلِّ ما اَخافُ، بِعِصْمَتِکَ یادر این روز به عدالت و انصاف و ایمنیم بخش در آن از هر چه که از آن مى ترسم به نگهدارى خودت اىعِصْمَةَ الْخآئِفینَنگهدارنده ترسندگان
روز سیزدهم:أَللّهُمَّ طَهِّرْنِى فیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالاَْقْذارِ،خدایا پاکم کن در این ماه از چرکى و کثافاتوَصَبِّرْنى فیهِ عَلى کائناتِ الاْقْدارِ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِلتُّقى وَ صُحْبَةِ الاَْبْرارِ،و شکیبایم کن بر مقدراتى که خواهد شد و موفقم دار در این ماه به پرهیزکارى و هم نشینى با نیکانبِعَوْنِکَ یا قُرَّةَ عَیْنِ الْمَساکین.به کمک خودت اى روشنایى دیده مسکینان
روزچهاردهم:اَللّهُمَّ لا تُؤاخِذْنى فیهِ بِالْعَثَراتِ، وَأَقْلِنِى فیهِ مِنَ الْخَطایا وَالْهَفَواتِ، وَلا تَجْعَلْنى فیهِ غَرَضاًخدایا مگیر مرا در این ماه به لغزشها و بازم دار در آن از خطاها و لغزشها و قرارم مده در این روز هدفلِلْبَلایا وَالاْفاتِ، بِعِزَّتِکَ یا عِزَّ الْمُسْلِمینَبلاها و آفات به عزتت اى عزت بخش مسلمانان
روز پانزدهم:اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى فیهِ طاعَةَ الْخاشِعینَ، وَاشْرَحْ فیهِ صَدْرى بِاِنابَةِ الْمُخْبِتینَ، بِاَمانِکَ یا اَمانَخدایا فرمانبردارى فروتنان را در این ماه روزى من گردان و بگشا سینه ام را براى بازگشتن بسویت همانند بازگشتن خاشعان به امان بخشیت اى امان بخشالْخآئِفینَترسناکان
روز شانزدهم:اَللّـهُمَّ وَفِّقْنى فیهِ لِمُوافَقَةِ الاَْبْرارِ، وَجَنِّبْنى فیهِخدایا موفقم دار در این ماه به همراهى کردن با نیکان و دورم دار در آن ازمُرافَقَةَ الاَْشْرارِ، وَآوِنى فیهِ بِرَحْمَتِکَ اِلى دارِالْقَـرارِ، بِاِلـهِیَّتِکَ یا اِلـهَرفاقت با اشرار و جایم ده در آن بوسیله رحمت خود به خانه قرار و آرامش به معبودیّت خود اى معبودالْعالَمینَجهانیان
روز هفدهم:اَللّـهُمَّ اهْدِنى فیهِ لِصالِحِ الاَْعْمالِ، وَاقْضِ لى فیهِخدایا راهنماییم کن در آن به کارهاى شایسته و برآور در آنالْحَوآئِجَ وَالاْمالَ، یا مَنْ لا یَحْتاجُ اِلَى التَّفْسیرِ وَالسُّؤالِ، یا عالِماً بِماحاجات و آرزوهاى مرا اى کسى که نیازى به شرح حال و درخواست ندارى اى دانا و آگاهفى صُدُورِ الْعالَمینَ، [صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِهِ الطّاهِرینِ].بدانچه در دل مردم جهانیان است درود فرست بر محمّد و آل پاکش
روز هیجدهم:اَللّـهُمَّ نَبِّهْنى فیهِ لِبَرَکاتِ اَسْحارِهِ، وَنَوِّرْفیهِ قَلْبى بِضِیآءِ اَنْوارِهِ، وَخُذْخدایا آگاهم ساز در این ماه از برکات سحرهاى آن و نورانى کن در آن دلم را به پرتو انوار آن و بگماربِکُلِّ اَعْضآئى اِلَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلـُوبِ الْعارِفینَتمام اعضا و جوارحم را به پیروى کردن آثارش به نور خود اى روشنى دهنده دلهاى عارفان
روز نوزدهم:اَللّـهُمَّ وَفِّرْ فیهِ حَظّى مِنْ بَرَکاتِهِ، وَسَهِّلْ سَبیلى اِلى خَیْراتِهِ، وَلاخدایا سرشار کن در این ماه بهره ام را از برکات آن و هموار ساز راهم را به سوى خیرات آنتَحْرِمْنى قَبُولَ حَسَناتِهِ، یا هادِیاً اِلَى الْحَقِّ الْمُبینِو محرومم مساز از پذیرفتن حسناتش اى راهنماى بسوى حقیقت آشکار
روز بیستم:اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ الْجِنانِ، وَاَغْلِقْ عَنّى فیهِ اَبْوابَ النّیرانِ، وَوَفِّقْنى فیهِخدایا بگشا در این ماه برویم درهاى بهشت را و ببند برویم در آن درهاى دوزخ را و موفقم دارلِتِلاوَةِ الْقُرْآنِ، یا مُنْزِلَ السَّکینَةِ فى قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَبه تلاوت قرآن اى فرو فرستنده آرامش در دلهاى مؤمنان
روزبیست و یکم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْ لى فیهِ اِلى مَرْضاتِکَ دَلیلاً، وَلا تَجْعَلْ لِلشَّیْطانِ فیهِ عَلَىَّخدایا برایم در این ماه دلیلى به موجبات خشنودى خود مقرّر فرما و راهى براى تسلط شیطان بر من باقى مگذارسَبیلاً، وَاجْعَلِ الْجَنَّةَ لى مَنْزِلاً وَمَقیلاً، یا قاضِىَ حَوآئِـجِ الطّالِبینَو بهشت را منزل و آسایشگاهم قرار ده اى برآرنده حاجات جویندگان
روز بیست و دوم:اَللّـهُمَّ افْتَحْ لى فیهِ اَبْوابَ فَضْلِکَ، وَاَنْزِلْ عَلَىَّ فیهِخدایا باز کن برویم در این ماه درهاى فضلت را و برکاتت را در آن بر من نازلبَرَکاتِکَ، وَوَفِّقْنى فیهِ لِمُوجِباتِ مَرْضاتِکَ، وَاَسْکِنّى فیهِ بُحْبُوحاتِفرما و موفقم دار در آن به موجبات خشنودیت و مسکنم ده در آن وسطهاىجَنّاتِکَ، یا مُجیبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینَبهشتت اى اجابت کننده دعاى درماندگان
روز بیست و سوم:اَللّـهُمَّ اغْسِلْنى فیهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَطَهِّرْنى فیهِ مِنَ الْعُیُوبِ، وَامْتَحِنْ قَلْبى فیهِ بِتَقْوَىخدایا شستشویم ده در این ماه از گناهان و پاکم کن در آن از عیبها و آزمایش کن در آن دلم را به پرهیزکارىالْقُلُوبِ، یا مُقیلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبینَدلها اى نادیده گیرنده لغزشهاى گنهکاران
روز بیست و چهارم:اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ فیهِخدایا از تو خواهم در این ماهما یُرْضیکَ، وَاَعُوذُ بِکَ مِمّا یُؤْذیکَ، وَاَسْئَلُکَ التَّوْفیقَ فیهِ لاَِنْ اُطیعَکَآنچه تو را خشنود سازد و پناه برم به تو از آنچه تو را بیازارد و از تو خواهم در آن توفیق براى این که پیرویت کنموَلا اَعْصِیَکَ، یا جَوادَ السّآئِلینَو نافرمانیت نکنم اى بخشنده به خواستاران
روز بیست و پنجم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْنى فیهِ مُحِبَّاًخدایا قرارم ده در این ماه دوستدارلاَِوْلِیآئِکَ، وَمُعادِیاً لاَِعْدآئِکَ، مُسْتَنّاً بِسُنَّةِ خاتَمِ اَنْبِیآئِکَ، یا عاصِمَدوستانت و دشمن دارنده دشمنانت و پیرو راه و روش خاتم پیمبرانت اى نگهدارندهقُلُوبِ النَّبِیّینَدلهاى پیمبران
روز بیست و ششم:اَللّـهُمَّ اجْعَلْ سَعْیى فیهِ مَشْکُوراً، وَذَنْبىخدایا قرار ده کوششم را در این ماه مورد سپاس و تقدیر و گناهم رافیهِ مَغْفُوراً، وَعَمَلى فیهِ مَقْبُولاً، وَعَیْبى فیهِ مَسْتُوراً، یا اَسْمَعَ السّامِعینَدر آن آمرزیده و عملم را در آن پذیرفته و عیبم را در آن پوشید اى شنواترین شنوایان
روز بیست و هفتم:اَللّـهُمَّ ارْزُقْنى فیهِ فَضْلَ لَیْلَةِ الْقَدْرِ، وَصَیِّرْ اُمُورى فیهِ مِنَخدایا فضیلت شب قدر را در این ماه روزیم گردان و بگردان کارهایم را در آن ازالْعُسْرِ اِلَى الْیُسْرِ، وَاقْبَلْ مَعاذیرى، وَحُطَّ عَنِّى الذَّنْبَ(2) وَالْوِزْرَ، یا رَؤُفاًسختى به آسانى و عذرهایم را بپذیر و وزر و گناهم را بریز اى مهربانبِعِبادِهِ الصّالِحینَبه بندگان شایسته ات
روز بیست و هشتم:اَللّـهُمَّ وَفِّرْ حَظّى فیهِ مِنَ النَّوافِلِ،خدایا سرشار کن بهره ام را در این ماه از انجام مستحبات و نوافلوَاَکْرِمْنى فیهِ بِاِحْضارِ الْمَسآئِلِ، وَقَرِّبْ فیهِ وَسیلَتى اِلَیْکَ مِنْ بَیْنِو گرامیم دار به یاد داشتن مسائل و نزدیک گردان در آن وسیله ام را بسویت از میان سایرالْوَسآئِلِ، یا مَنْ لا یَشْغَلُهُ اِلْحـاحُ الْمُلِحّینَوسایل اى که سرگرمش نکند سماجت سماجت کنندگان
روز بیست و نهم:اَللّـهُمَّ غَشِّنى فیهِ بِالرَّحْمَةِ، وَارْزُقْنى فیهِ التَّوْفیقَ وَالْعِصْمَةَ، وَطَهِّرْ قَلْبى مِنْ غَیاهِبِخدایا فراگیر مرا در این ماه به مهر خود و روزیم کن در آن به توفیق و خودنگهدارى و پاک کن دلم را از تیرگیهاىالتُّهَمَةِ، یا رَحیماً بِعِبادِهِ الْمُؤْمِنینَتهمت اى مهربان نسبت به بندگان مؤمن خود
روز سى ام:اَللّـهُمَّ اجْعَلْ صِیامى فیهِخدایا چنان کن روزه ام را در این ماهبِالشُّکْرِ وَالْقَبُولِ، عَلى ما تَرْضاهُ وَیَرْضاهُ الرَّسُولُ، مُحْکَمَةً فُرُوعُهُکه مورد قدردانى و پذیرش بوده و بر طبق خشنودى تو و خشنودى رسولت باشد و محکم باشد فروع آنبِالاُْصُولِ،بِحَقِّ سَیِّدِنا مُحَمَّد وَ آلِهِ الطّاهِرینَ، وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمیـنَ.بوسیله اصول به حق آقاى ما محمّد و آل پاکش و ستایش خاص پروردگار جهانیان است.
اعمالى که در شب هاى ماه رمضان بجا آورده مى شود چند امر است:
1ـ افطار کردن به هنگام دخول وقت مغرب شرعى. و مستحبّ است که بعد از نماز مغرب افطار کند، مگر آن که ضعف و
ناتوانى بر او غلبه کرده باشد که توجّه و حضور قلب از او سلب شود، و یا آن که جمعى منتظر او باشند.(1)
2ـ افطار با غذاها و نوشیدنى هاى پاک و طاهر از حرام و مشتبه به حرام باشد.(2)
بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس با خرماى حلال افطار
کند، ثواب نمازش افزون گردد.(3)
همچنین امام على(علیه السلام) فرمود: مستحب است با شیر افطار کند.(4) افطار کردن به آب و نبات و حلوا و به آب
نیم گرم، به هر کدام که باشد، نیز خوب است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) با اینها افطار مى کردند.(5)
3ـ به هنگام افطار دعاهاى کوتاهى که از معصومین(علیهم السلام) وارد شده است را بخواند مانند:
اَللّـهُمَّ لَکَ صُمْتُ، وَعَلى رِزْقِکَ اَفْطَرْتُ، وَعَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ.(6) خدایا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار کنم و بر تو توکل کنم.
امیرمؤمنان(علیه السلام) به هنگام افطار کردن، این دعا را مى خواند:
بِسْمِ اللهِ، اَللّهُمَّ لَکَ صُمْنا، وَعَلى رِزْقِکَ اَفْطَرْنا، فَتَقَبَّلْ مِنّا، اِنَّکَ اَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ.(7) خدایا براى تو روزه گرفتیم و با روزى تو افطار کنیم پس از ما بپذیر که براستى تو شنوا و دانایى
. 4ـ خواندن سوره «انّا انزلناه» به هنگام افطار، پاداش بسیارى دارد.(8)
5ـ در لقمه اوّل به هنگام افطار، بگوید: بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَیمِ، یا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، اِغْفِرْلى، که امام حسن مجتبى(علیه
السلام) فرمود: کسى که آن را بگوید، خداوند او را بیامرزد.(9)
6ـ دعا کردن به هنگام افطار نیز بسیار خوب است. در روایتى آمده است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى فرمود:
براى روزه دار به هنگام افطارش، یک دعاى اجابت شده، مى باشد.(10)
7ـ به هنگام افطار، صدقه دهد و روزه داران را افطار دهد هرچند در صورت عدم توانایى، به تعدادى خرما یا جرعه اى از آب
باشد، و افطار دادن از مستحبّات بسیار مؤکّد است که سزاوار است مؤمنان آن را فراموش نکنند، و در بعضى از
کشورهاى اسلامى هنگام افطار در تمام مساجد سفره هاى ساده طولانى گسترده مى شود.
از رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نقل شده است که هر کس در ماه رمضان، مؤمن روزه دارى را افطار دهد،
پاداش آزاد کردن بنده مؤمنى را دارد و سبب آمرزش گناهان او مى شود.
وقتى که اصحاب پرسیدند، توانِ چنین کارى نداریم، فرمود: آن کس که توان ندارد، مقدارى شیر یا قدرى آب و یا تعدادى
خرما هم بدهد، خداوند به او چنین پاداشى را عطا مى کند.(11)
در روایت دیگرى که «مرحوم کلینى» و «شیخ صدوق» و «شیخ طوسى» از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده اند آمده
است: هر کس روزه دارى را افطار دهد، همانند پاداش آن روزه دار ثواب مى برد. (بى آن که از ثواب او کاسته شود).(12)
8ـ هر شب بعد از مغرب، دعاى حج را بخواند که در اعمال مشترک هر شب و روز (صفحه 697) ذکر شد.
9ـ «سیّد بن طاووس» در «اقبال» روایت کرده است: هر کس در هر شب از ماه رمضان این دعا را بخواند گناهان بسیارى
از او آمرزیده مى شود:
اَللّـهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، اَلَّذى اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، وَافْتَرَضْتَ على خدایا اى پروردگار ماه رمضان که در آن قرآن را فرستادى و بر بندگان روزه را
عِبادِکَ فیهِ الصِّیامَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَارْزُقْنى حَجَّ بَیْتِکَ در این ماه واجب کردى درود فرست بر محمّد و آل محمّد و روزیم گردان حج خانه محترم خود
الْحَرامِ، فى عامى هذا وَفى کُلِّ عام، وَاغْفِرْ لى تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ، فَاِنَّهُ کعبه را در این سال و در هر سال و بیامرز برایم این گناهان بزرگ را که براستى
لا یَغْفِرُها غَیْرُکَ یا رَحْمنُ یا عَلاّمُ.(13) نیامرزد آنها را جز تو اى بخشاینده و اى بسیار دانا.
10ـ در هر شب از ماه رمضان دعاى افتتاح را بخواند.
دعاى افتتاح:
دعاى افتتاح(14) به سند معتبر از حضرت صاحب الأمر - امام زمان (ارواحنا فداه) - نقل شده است که به شیعیان
نوشتند: در هر شب از ماه مبارک رمضان این دعا را بخوانید که دعاى این ماه را فرشتگان مى شنوند و براى صاحبش
استغفار مى کنند.
متن دعا مطابق نقل «زاد المعاد»(15) چنین است:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَفْتَتِحُ الثَّنآءَ بِحَمْدِکَ، وَاَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوابِ بِمَنِّکَ، وَاَیْقَنْتُ خدایا من ستایش را بوسیله حمد تو مى گشایم و تویى که به نعمت بخشى خود بندگان را به درستى وادارى و یقین دارم
اَنَّکَ اَنْتَ اَرْحَمُ الرّاحِمینَ فى مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَاَشَدُّ الْمُعاقِبینَ که براستى تو مهربانترین مهربانانى اما در جاى گذشت و مهربانى ولى سخت ترین کیفرکننده اى
فى مَوْضِعِ النَّکالِ وَالنَّقِمَةِ، وَاَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرینَ فى مَوْضِعِ الْکِبْریآءِ در جاى شکنجه و انتقام و بزرگترین جبارانى در جاى بزرگى
وَالْعَظَمَةِ، اَللّـهُمَّ اَذِنْتَ لى فى دُعآئِکَ وَمَسْئَلَتِکَ، فَاسْمَعْ یا سَمیعُ و عظمت خدایا تو به من اجازه دادى در این که بخوانمت و از تو درخواست کنم پس اى خداى شنوا
مِدْحَتى، وَاَجِبْ یا رَحیمُ دَعْوَتى، وَاَقِلْ یا غَفُورُ عَثْرَتى، فَکَمْ یآ اِلهى مدح و ثنایم را بشنو و پاسخ ده اى مهربان خواسته ام را و نادیده گیر اى آمرزنده لغزشم را اى معبود من چه بسیار
مِنْ کُرْبَة قَدْ فَرَّجْتَها، وَهُمُوم قَدْ کَشَفْتَها، وَعَثْرَة قَدْ اَقَلْتَها، وَرَحْمَة قَدْ گرفتارى که برطرف کردى و چه بسیار اندوه که زدودى و لغزشها که چشم پوشیدى و مهر و رحمت که
نَشَرْتَها، وَحَلْقَةِ بَلاء قَدْ فَکَکْتَها، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا گستردى و زنجیر بلا که از هم باز کردى ستایش خاص خدایى است که نگیرد همسرى و نه
وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَ کَبِّرْهُ فرزندى و نیست برایش شریکى در فرمانروایى و نیست برایش یاورى از خوارى و به کمال بزرگى
تَکْبیراً، اَلْحَمْدُ للهِِ بِجَمیـعِ مَحامِدِهِ کُلِّهَا، عَلى جَمیعِ نِعَمِهِ کُلِّها، اَلْحَمْدُ للهِِ او را یاد کن ستایش خداى را به همه ستودگیهایش یکسر بر همه نعمتهایش یکسر ستایش براى خدایى است
الَّذى لا مُضآدَّ لَهُ فى مُلْکِهِ، وَلا مُنازِعَ لَهُ فى اَمْرِهِ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى لا که ضد و دشمنى در پادشاهى او و ستیزه جویى در فرمانش نیست ستایش خدایى را است که
شَریکَ لَهُ فى خَلْقِهِ، وَلا شَبیهَ لَهُ فى عَظَمَتِهِ، اَلْحَمْدُ للهِِ الْفاشى فِى شریکى در خلقتش ندارد و شبیهى در عظمت او نیست ستایش خاص خدایى است که هویداست در
الْخَلْقِ اَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ، اَلظّاهِرِ بِالْکَرَمِ مَجْدُهُ، اَلْباسِطِ بِالْجُودِ یَدَهُ، اَلَّذى لا میان خلق کارش و ستایشش و آشکار است به بزرگوارى شوکتش و گشاده است دستش آن که
تَنْقُصُ خَزآئِنُهُ، وَلا تَزیدُهُ کَثْرَةُ الْعَطآءِ اِلاَّ جُوداً وَ کَرَماً، اِنَّهُ هُوَ الْعَزیزُ نقصان نپذیرد خزینه هایش و نیفزایدش بسیارى عطا مگر جود و بزرگوارى براستى که او عزیز
الْوَهّابُ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ قَلیلاً مِنْ کَثیر مَعَ حاجَة بى اِلَیْهِ عَظیمَة، و بسیار بخشنده است خدایا از تو خواهم اندکى ازبسیار با این که نیازمندیم بدان بزرگ است
وَغِناکَ عَنْهُ قَدیمٌ، وَ هُوَ عِنْدى کَثیرٌ، وَهُوَ عَلَیْکَ سَهْلٌ یَسیرٌ، اَللّـهُمَّ اِنَّ و بى نیازى تو از آن قدیم و ازلى است و آن درخواست پیش من بسیار ولى در نزد تو اندک و آسان است خدایا براستى
عَفْوَکَ عَنْ ذَنْبى، وَتَجاوُزَکَ عَنْ خَطیـئَتى، وَصَفْحَکَ عَنْ ظُلْمى، گذشت تو از گناهم و چشم پوشیت ازخطایم و نادیده گیریت از ستمم
وَسَتْرَکَ عَلى قَبیـحِ عَمَلى، وَحِلْمَکَ عَنْ کَثیرِ جُرْمى عِنْدَ ما کانَ مِنْ و پرده پوشیت بر کار زشتم و بردباریت در برابر جنایت و جرم بسیارم که به خطا
خَطَأى وَعَمْدى، اَطْمَعَنى فى اَنْ اَسْئَلَکَ مـا لا اَسْتَوْجِبُهُ مِنْکَ الَّذى یا از روى تعمد کردم مرا به طمع انداخت تا از تودرخواست کنم چیزى را که مستحق آن نیستم، درخواست کنم آنچه را
رَزَقْتَنى مِنْ رَحْمَتِکَ، وَاَرَیْتَنى مِنْ قُدْرَتِکَ، وَعَرَّفْتَنى مِنْ اِجابَتِکَ، که از رحمتت روزى من کردى و از قدرتت به من نمایاندى و از اجابت دعایت به من شناساندى
فَصِرْتُ اَدْعُوکَ آمِناً، وَاَسْئَلُکَ مُسْتَأْنِساً لا خآئِفاً وَلا وَجِلاً، مُدِلاًّ عَلَیْکَ و این سبب شد که من از روى اطمینان تو را بخوانم و با تو انس گرفته بدون ترس و واهمه از تو حاجت بخواهم و تازه در مطلوب
فیما قَصَدْتُ فیهِ اِلَیْکَ، فَاِنْ اَبْطَاَ عَنّى عَتَبْتُ بِجَهْلى عَلَیْکَ، وَلَعَلَّ الَّذى و مقصود خود با ناز و عشوه به درگاهت آیم و اگر حاجتم دیر برآید بواسطه نادانیم بر تو اعتراض کنم در صورتى که شاید
اَبْطَاَ عَنّى هُوَ خَیْرٌ لى لِعِلْمِکَ بِعاقِبَةِ الاُْمُورِ، فَلَمْ اَرَ مَوْلاً کَریماً اَصْبَرَ دیر کردن آن براى من بهتر باشد زیراتو داناى به سرانجام کارها هستى و از این رو من ندیدم مولاى بزرگوارى را که
عَلى عَبْد لَئیم مِنْکَ عَلَىَّ یا رَبِّ، اِنَّکَ تَدْعُونى فَاُوَلّى عَنْکَ، وَتَتَحَبَّبُ بر بنده پست خود شکیباتر از تو باشد بر من اى پروردگارم تو مرا مى خوانى ولى من از تو رو مى گردانم و تو به من دوستى مى کنى
اِلَىَّ فَاَتَبَغَّضُ اِلَیْکَ، وَتَتَوَدَّدُ اِلَىَّ فَلا اَقْبَلُ مِنْکَ، کَاَنَّ لِىَ التَّطَوُّلَ عَلَیْکَ، ولى من با تو دشمنى مى کنم و تو به من محبّت کنى و من نپذیرم گویا من منّتى بر تو دارم
فَلَمْ یَمْنَعْکَ ذلِکَ مِنَ الرَّحْمَةِ لى وَالاِْحْسانِ اِلَىَّ، وَالتَّفَضُّلِ عَلَىَّ بِجُودِکَ و باز این احوال باز ندارد تو را ازمهر به من و و احسان بر من و بزرگواریت نسبت به من از روى بخشندگى
وَکَرَمِکَ، فَارْحَمْ عَبْدَکَ الْجاهِلَ، وَجُدْ عَلَیْهِ بِفَضْلِ اِحْسانِکَ، اِنَّکَ جَوادٌ و بزرگواریت پس بر بنده نادانت رحم کن و از زیادى احسانت بر او ببخش که براستى تو بخشنده
کَریمٌ، اَلْحَمْدُللهِِ مالِکِ الْمُلْکِ، مُجْرِى الْفُلْکِ، مُسَخِّرِ الرِّیاحِ، فالِقِ و بزرگوارى ستایش خاص خداست که مالک سلطنت و روان کننده کشتى (وجود) و مسخرکننده بادها و شکافنده
الاِْصْباحِ، دَیّانِ الدّینِ، رَبِّ الْعَالَمینَ، اَلْحَمْدُ للهِِ عَلى حِلْمِهِ بَعْدَ عِلْمِهِ، سپیده صبح و حکمفرماى روز جزا و پروردگار جهانیان است ستایش خداى راست که بردباریش پس از دانستن
وَالْحَمْدُ للهِِ عَلى عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ، وَالْحَمْدُ للهِِ عَلى طُولِ اَناتِهِ فى غَضَبِهِ، و ستایش براى خداست بر گذشتش با این که نیرومند است و ستایش براى خدا است بر زیادى تحمل و بردباریش در عین خشم
وَهُوَ الْقادِرُ عَلى ما یُریدُ، اَلْحَمْدُ للهِِ خالِقِ الْخَلْقِ، باسِطِ الرِّزْقِ، فاِلقِ او با این که او بر هرچه بخواهد تواناست ستایش خداى را است که آفریننده خلق و گسترنده روزى و شکافنده
الاِْصْباحِ، ذِى الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ، وَالْفَضْلِ وَالاِْنْعامِ، اَلَّذى بَعُدَ فَلا یُرى، صبح صاحب جلال و بزرگوارى و فضل و نعمت بخشى آن که دور است پس دیده نشود
وَقَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوى، تَبارَکَ وَتَعالى، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى لَیْسَ لَهُ مُنازِعٌ و نزدیک است که مطلع از گفتگوهاى سرى است برتر و والاست ستایش خدایى را که نیست براى او ستیزه جویى که
یُعادِلُهُ، وَلا شَبیهٌ یُشاکِلُهُ، وَلا ظَهیرٌ یُعاضِدُهُ، قَهَرَ بِعِزَّتِهِ الاَْعِزّآءَ، با او برابرى کند و نه شبیهى که هم شکل او باشد و نه پشتیبانى که کمکش کند به عزت خویش چیره دستان را مقهور ساخته
وَتَواضَعَ لِعَظَمَتِهِ الْعُظَمآءُ، فَبَلَغَ بِقُدْرَتِهِ ما یَشآءُ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى و در مقابل عظمتش بزرگان فروتنى کرده پس بوسیله نیرویش بهرجا که خواهد رسیده ستایش خدایى را که
یُجیبُنى حینَ اُنادیهِ، وَیَسْتُرُ عَلَىَّ کُلَّ عَوْرَة وَاَنـَا اَعْصیهِ، وَ یُعَظِّمُ النِّعْمَةَ پاسخم دهد هرگاه بخوانمش و بپوشاند بر من هر زشتى را و من نافرمانیش کنم و بزرگ گرداند بر من نعمتش را
عَلَىَّ فَلا اُجازیهِ، فَکَمْ مِنْ مَوْهِبَة هَنیئَة قَدْ اَعْطانى، وَعَظیمَة مَخُوفَة قَدْ ولى من پاداشش ندهم پس چه بسیار بخششهاى جانبخشى که به من عطا فرمود و چه پیش آمدهاى بزرگ و هولناکى را که
کَفانى، وَبَهْجَة مُونِقَة قَدْ اَرانى، فَاُثْنى عَلَیْهِ حامِداً، وَاَذْکُرُهُ مُسَبِّحاً، از من دور کرد و چه خوشیهاى شگفت انگیزى که به من نمایاند او را ستایش کنان ثنا گویم و تسبیح گویان یادش کنم
اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى لا یُهْتَکُ حِجابُهُ، وَلا یُغْلَقُ بابُهُ، وَلا یُرَدُّ سآئِلُهُ، وَلا ستایش خاص خدایى است که پرده اش دریده نشود و در خانه اش بسته نگردد و خواهنده اش رد نشود و
یُخَیَّبُ آمِلُهُ، اَلْحَمْدُللهِِ الَّذى یُؤْمِنُ الْخآئِفینَ، وَیُنَجِّى الصّالِحینَ، وَیَرْفَعُ آرزومندش نومید نگردد ستایش خاص خدایى است که هراسناکان را امان بخشد و شایستگان را نجات دهد و ناتوان
الْمُسْتَضْعَفینَ، وَیَضَعُ الْمُسْتَکْبِرینَ، وَیُهْلِکُ مُلُوکاً، وَیَسْتَخْلِفُ آخَرینِ، شمردگان را بلند کند و گردنکشان را زبون کند وشاهان را نابود کند و به جایشان دسته دیگرى نشاند
وَالْحَمْدُ للهِِ قاصِمِ الْجَبّارینَ، مُبیرِ الظّالِمینَ، مُدْرِکِ الْهارِبینَ، نَکالِ ستایش خداى را در هم شکننده سرکشان و نابودکننده ستمکاران دریابنده گریختگان کیفردهنده
الظّالِمینَ، صَریخِ الْمُسْتَصْرِخینَ، مَوْضِع حاجاتِ الطّالِبینَ، مُعْتَمَدِ ظالمان فریادرس فریادخواهان جایگاه حاجتهاى جویندگان تکیه گاه
الْمُؤْمِنینَ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى مِنْ خَشْیَتِهِ تَرْعَدُ السَّمآءُ وَسُکّانُها، وَتَرْجُفُ مؤمنان ستایش خدایى راست که از ترس او آسمان و ساکنانش غرش کنند و
الاَْرْضُ وَعُمّارُها، وَتَمُوجُ الْبِحارُ وَمَنْ یَسْبَحُ فى غَمَراتِها، اَلْحَمْدُللهِِ زمین و آباد کنندگانش بر خود بلرزند و دریاها و آنان که در قعر آنها شناورى کنند به جنبش و موج درآید ستایش خاص خدایى است
الَّذى هَدانا لِهذا، وَما کُنّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلا اَنْ هَدانَا اللّهُ، اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذى که ما را به این (دین) هدایت فرمود و اگر او ما را هدایت نکرده بود ما بدان هدایت نمى شدیم ستایش خدایى راست که
یَخْلُقُ وَلَمْ یُخْلَقْ، وَیَرْزُقُ وَلا یُرْزَقُ، وَیُطْعِمُ وَلا یُطْعَمُ، وَیُمیتُ آفرید و خود آفریده نشده روزى دهد و کسى او را روزى ندهد و بخوراند و خود بى نیاز از خوراک است و بمیراند
الاَْحیآءَ وَیُحْیِى الْمَوْتى، وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ، بِیَدِهِ الْخَیْرُ، وَهُوَ عَلى کُلِّ زندگان را و زنده کند مردگان را و اوست زنده اى که نمیرد هرچه خیر است به دست اوست و او براى هر چیز
شَىْء قَدیرٌ، اَللّـهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَاَمینِکَ وَصَفِیِّکَ، تواناست خدایا درود فرست بر محمّد بنده ات و پیامبرت و امین بر وحیت و پسندیده ات
وَحَبیبِکَ وَخِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ، وَحافِظِ سِرِّکَ، وَمُبَلِّغِ رِسالاتِکَ، اَفْضَلَ و حبیبت و برگزیده ات از میان خلق و نگهدار رازت و رساننده پیامهایت برترین درود
وَاَحْسَنَ وَاَجْمَلَ، وَاَکْمَلَ وَاَزْکى وَاَنْمى، وَاَطْیَبَ وَاَطْهَرَ وَاَسْنى، وَاَکْثَرَ و بهترین و زیباترین و کاملترین و پاکیزه ترین و پررشدترین و خوشترین و پاکترین و بلندترین و بیشترین
ما صَلَّیْتَ وَبارَکْتَ وَتَرَحَّمْتَ، وَتَحَنَّنْتَ وَسَلَّمْتَ عَلى اَحَد مِن عِبادِکَ درودى که فرستادى و برکتى که دادى و ترحمى که کردى و عطوفتى که ورزیدى و تحیتى که فرستادى بر هر یکى از بندگانت
وَاَنْبِیآئِکَ وَرُسُلِکَ وَصَفْوَتِکَ، وَاَهْلِ الْکَرامَةِ عَلَیْکَ مِن خَلْقِکَ، اَللّـهُمَّ و پیمبرانت و رسولانت و برگزیدگانت و گرامیان تو از میان خلقت خدایا
وَصَلِّ عَلى عَلىٍّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، وَوَصِىِّ رَسُولِ رَبِّ الْعالَمینَ، عَبْدِکَ و درود فرست بر على امیر مؤمنان و وصى فرستاده پروردگارجهانیان بنده تو
وَوَلیِّکَ وَاَخى رَسُولِکَ، وَحُجَّتِکَ عَلى خَلْقِکَ، وَآیَتِکَ الْکُبْرى وَالنَّبَأِ و ولى تو و برادر پیامبر تو و حجت تو بر خلقت و نشانه بزرگت و نبأ
الْعَظیمِ، وَصَلِّ عَلَى الصِّدّیقَةِ الطّاهِرَةِ، فاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسآءِ الْعالَمینَ، عظیم (آن خبر بزرگ) و درود فرست بر صدیقه طاهره فاطمه (زهرا) بانوى زنان جهانیان
وَصَلِّ عَلى سِبْطَىِ الرَّحْمَةِ وَاِمامَىِ الْهُدى، اَلْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ، سَیِّدَىْ و درود فرست بر دو سبط (پیامبر) رحمت و دو پیشواى هدایت حسن و حسین دو آقاى
شَبابِ اَهْلِ الْجَّنَةِ، وَصَلِّ عَلى اَئِمَّةِ الْمُسْلِمینَ، عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، جوانان اهل بهشت و درود فرست بر پیشوایان مسلمانان على بن الحسین
وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّد، وَمُوسَى بْنِ جَعْفَر، وَعَلِىِّ بْنِ و محمّد بن على و جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن
مُوسى، وَمُحَمَّدِ بْنِ عَلِىٍّ، وَعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّد، وَالْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ، وَالْخَلَفِ موسى و محمّد بن على و على بن محمّد و حسن بن على و یادگار
الْهادِى الْمَهْدِىِّ، حُجَجِکَ عَلى عِبادِکَ، وَاُمَنآئِکَ فى بِلادِکَ، صَلاةً کَثیرَةً شایسته و راهنمایش حضرت مهدى که اینها حجتهاى تو بر بندگانت هستند و امینهاى تو در شهرها و بلاد تواند درودى فرست که بسیار
دآئِمَةً، اَللّـهُمَّ وَصَلِّ عَلى وَلِىِّ اَمْرِکَ الْقآئِمِ الْمُؤَمَّلِ، وَالْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ، و همیشگى باشد خدایا و بالخصوص درود فرست بر سرپرست دستورت آن امام قائم که مایه امید است و آن عدل و دادى که همه چشم براهش هستند
وَحُفَّهُ بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبینَ، وَاَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یا رَبَّ الْعالَمینَ، اَللّهُمَّ و فراگیر او را به فرشتگان مقربت حلقهوار و به روح القدس یاریش کن اى پروردگار جهانیان خدایا
اجْعَلْهُ الدّاعِىَ اِلى کِتابِکَ، وَالْقآئِمَ بِدینِکَ، اِسْتَخْلِفْهُ فِى الاَْرْضِ کَمَا (وسایل آمدنش را) آماده کن تا او به کتابت دعوت کند و به دین تو قیام کند و او را روى زمین جایگزین گردان چنانچه
اسْتَخْلَفْتَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِ، مَکِّنْ لَهُ دینَهُ الَّذِى ارْتَضَیْتَهُ لَهُ، اَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ جایگزین کردى آنان که پیش از او بودند و آن دینى را که برایش پسندیده اى بدست او پابرجا کن و پس از ترس و خوفى که داشته
خَوْفِهِ اَمْناً، یَعْبُدُکَ لا یُشْرِکُ بِکَ شَیْئاً، اَللّـهُمَّ اَعِزَّهُ وَاَعْزِزْ بِهِ، وَانْصُرْهُ آسایش خاطرى به او بده که با کمال خلوص تو را پرستش کند خدایا عزیزش گردان و دیگران را به او عزیز کن یاریش کن
وَانْتَصِرْ بِهِ، وَانْصُرْهُ نَصْراً عَزیزاً، وَافْتَحْ لَهُ فَتْحاً یَسیراً، وَاجْعَلْ لَهُ مِنْ
و بوسیله او دیگران را یارى کن و بطور پیروزمندانه اى او را یارى کن و گشایش آسانى بهره اش کن و قرار ده برایش از
لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً، اَللّـهُمَّ اَظْهِرْ بِهِ دینَکَ وَسُنَّةَ نَبِیِّکَ، حَتّى لا نزد خود حکومتى نصرت آور خدایا بدو دین خود و روش پیامبرت را آشکار ساز بطورى که
یَسْتَخْفِىَ بِشَىْء مِنَ الْحَقِّ مَخافَةَ اَحَد مِنَ الْخَلْقِ، اَللّـهُمَّ اِنّا نَرْغَبُ چیزى از امور حقه نماند که ناچار باشد از ترس مردم پنهانش کند خدایا ما با تضرع و زارى
اِلَیْکَ فى دَوْلَة کَریمَة، تُعِزُّ بِهَا الاِْسْلامَ وَاَهْلَهُ، وَتُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وَاَهْلَهُ، به درگاهت از تو خواستاریم دولتى گرامى را که بهوسیله آن اسلام و مسلمین را عزت بخشى و نفاق و منافقین را منکوب سازى
وَتَجْعَلُنا فیها مِنَ الدُّعاةِ اِلى طاعَتِکَ، وَالْقادَةِ اِلى سَبیلِکَ، وَتَرْزُقُنا بِها و ما را در آن دولت از زمره خوانندگان مردم بسوى اطاعت تو و از برندگان بسوى راه خود قرارمان دهى و بدان وسیله کَرامَةَ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اَللّهُمَّ ما عَرَّفْتَنا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْناهُ، وَما قَصُرْنا بزرگوارى دنیا و آخرت را نصیب ما گرداندى خدایا آنچه را که از حق به ما شناسانده اى تاب تحملش را نیز به ما بده و آنچه را که از
عَنْهُ فَبَلِّغْناهُ، اَللّـهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعْثَنا، وَاشْعَبْ بِهِ صَدْعَنا، وَارْتُقْ بِهِ فَتْقَنا، رسیدن بدان کوتاه آمدیم تو ما را بدان برسان خدایا بدان حضرت پراکندگیمان را برطرف کن و گسیختگیمان را دور کن و پریشانى ما را بدو پیوست کن
وَکَثِّرْبِهِ قِلَّتَنا، وَاَعْزِزْ بِهِ ذِلَّتَنا، وَاَغْنِ بِهِ عآئِلَنا، وَاقْضِ بِهِ عَنْ مَُغْرَمِنا، و کمى ما را بدو زیاد کن و خوارى ما را بدو عزت بخش و ندارى ما را بدو توانگرى بخش و بدهى ما را بوسیله اش بپرداز
وَاجْبُرْبِهِ فَقْرَنا، وَسُدَّ بِهِ خَلَّتَنا، وَیَسِّرْ بِهِ عُسْرَنا، وَبَیِّضْ بِهِ وُجُوهَنا، و فقر ما را بدو جبران کن و شکاف و تفرقه ما را بدو برطرف کن و سختى ما را بدو آسان کن و چهره هاى ما را بدو سفید گردان
وَفُکَّ بِهِ اَسْرَنا، وَاَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنا، وَاَنْجِزْ بِهِ مَواعیدَنا، وَاسْتَجِبْ بِهِ و گرفتاران ما را بدو آزادکن و خواسته هاى ما را بدو روا کن و وعده هاى ما را به او تحقق بخش و دعاى ما را بدو مستجاب
دَعْوَتَنا، وَاَعْطِنا بِهِ سُؤْلَنا، وَبَلِّغْنا بِهِ مِنَ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ آمالَنا، وَاَعْطِنا بِهِ کن و خواهشهاى ما را بوسیله او عطا کن و بوسیله او ما را به آرزوهاى دنیا و آخرت برسان و بوسیله او بیش از آنچه
فَوْقَ رَغْبَتِنا، یا خَیْرَ الْمَسْئُولینَ وَاَوْسَعَ الْمُعْطینَ، اِشْفِ بِهِ صُدُورَنا، ما خواهانیم به ما بده اى بهترین درخواست شدگان و دست بازترین عطاکنندگان سینه هاى ما را با ظهورش شفا بخش
وَاَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنا، وَاهْدِنا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فیهِ مِنَ الْحَقِّ بِاِذْنِکَ، اِنَّکَ و بوسیله او عقده دلهاى ما را برطرف کن و بدو ما را بدان حقى که مورد اختلاف است به اذن خود راهنمایى کن که براستى تو
تَهْدى مَنْ تَشآءُ اِلى صِراط مُسْتَقیم، وَانْصُرْنا بِهِ عَلى عَدُوِّکَ وَعَدُوِّنآ، هر که را بخواهى به راه راست هدایت فرمایى و بدست او ما را بر دشمنانت و دشمنان ما نصرت ده
اِلـهَ الْحَقِّ آمینَ، اَللّـهُمَّ اِنّا نَشْکُو اِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنا صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، اى معبود برحق آمین خدایا ما به تو شکایت کنیم از نبودن پیامبرمان که درودهاى تو بر او و آلش باد
وَغَیْبَةَ وَلِیِّنا، وَکَثْرَةَ عَدُوِّنا، وَقِلَّةَ عَدَدِنا، وَشِدّةَ الْفِتَنِ بِنا، وَتَظاهُرَ الزَّمانِ و از غیبت مولایمان و از بسیارى دشمنان و کمى افرادمان و از سختى آشوبها و از کمک دادن اوضاع زمانه
عَلَیْنا، فَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ الِهِ، وَ اَعِنّا عَلى ذلِکَ بِفَتْح مِنْکَ تُعَجِّلُهُ، به زیان ما پس درود فرست بر محمّد و آلش و کمک ده ما را بر این اوضاع به گشایش فورى از طرف خود و
وَبِضُرٍّ تَکْشِفُهُ، وَ نَصْر تُعِزُّهُ، وَ سُلْطانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ، وَ رَحْمَة مِنْکَ برطرف کردن رنج وناراحتى و یارى با عزت و ظاهر ساختن سلطنت حقه و رحمتى از جانب تو که ما را
تَجَلِّلُناها، وَ عافِیَة مِنْکَ تُلْبِسُناها، بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ. فراگیرد و تندرستى از طرف تو که ما را بپوشاند به رحمتت اى مهربانترین مهربانان.
11ـ در هر شب بخواند:
اَللّـهُمَّ بِرَحْمَتِکَ فِى الصّالِحینَ فَاَدْخِلْنا، وَفى عِلِّیّینَ فَارْفَعْنا، وِبَکَاْس خدایا بوسیله رحمتت ما را در جرگه شایستگان وارد کن و درعلیین بهشت بالا بر و جامى
مِنْ مَعین مِنْ عَیْن سَلْسَبیل فَاسْقِنا، وَمِنَ الْحُورِ الْعینِ بِرَحْمَتِکَ از آب خوشگوار چشمه سلسبیل به ما بنوشان و از حوریان بهشتى به رحمت خود
فَزَوِّجْنا، وَمِنَ الْوِلْدانِ الْمُخَلَّدینَ کَاَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ فَاَخْدِمْنا، وَمِنْ به ازدواج ما درآور و از پسران جاویدان که همچون مرواریدانى در صدفند به خدمت ما بگمار و از
ثِمارِ الْجَنَّةِ وَلُحُومِ الطَّیْرِ فَاَطْعِمْنا، وَ مِنْ ثِیابِ السُّنْدُسِ وَالْحَریرِ میوه هاى بهشتى و گوشت پرندگان به ما بخوران و از جامه هاى زربفت و ابریشم
وَالاِْسْتَبْرَقِ فَاَلْبِسْنا، وَلَیْلَةَ الْقَدْرِ وَحَجَّ بَیْتِکَ الْحرامِ وَقَتْلاً فى سَبیلِکَ و دیبا به ما بپوشان و به درک فضیلت شب قدر و حج خانه کعبه و کشته شدن در راه خود
فَوَفِّقْ لَنا، وَصالِحَ الدُّعآءِ وَالْمَسْئَلةِ فَاسْتَجِبْ لَنا، وَاِذا جَمَعْتَ الأَوَّلینَ ما را موفق بدار و دعاى شایسته و خواهش ما را برآور و چون اوّلین
وَالأخِرینَ یَوْمَ الْقِیامَةِ فَارْحَمْنا، وَبَرآئَةً مِنَ النّارِ فَاکْتُبْ لَنا، وَفى جَهَنَّمَ و آخرین را در روز قیامت گرد آوردى در آن هنگام به ما ترحم کن و منشور رهایى ما را از آتش برایمان بنویس و در دوزخ
فَلا تَغُلَّنا، وَ فى عَذابِکَ وَ هَوانِکَ فَلا تَبْتَلِنا، وَ مِنَ الزَّقُّومِ وَالضَّریـعِ فَلا ما را به زنجیر مبند و در شکنجه و خواریت ما را مبتلا مکن و از درخت زقوم و ضریع به ما
تُطْعِمْنا، وَ مَعَ الشَّیاطینِ فَلا تَجْعَلْنا، وَ فِى النّارِ عَلى وُجُوهِنا فَلا مخوران و با شیاطین ما را در یکجا قرار مده و به رو در آتش دوزخ ما را
تَکْبُبْنا، وَ مِنْ ثِیابِ النّارِ وَسَرابیلِ الْقَطِرانِ فَلا تُلْبِسْنا، وَمِنْ کُلِّ سُوء یا مینداز و از جامه هاى آتشین و پیراهنهاى آتش زاى قطران (آهن آب شده) به ما مپوشان و از هر بدى اى
لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ بِحَقِّ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ فَنَجِّنا.(16) خدایى که جز تو معبودى نیست به حق کلمه «لا اله الاّ أنت» ما را نجات بخش.
12ـ از حضرت صادق(علیه السلام) روایت شده است که در هر شب ماه رمضان این دعا را مى خوانى:
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ اَنْ تَجْعَلَ فیـما تَقْضى وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَْمْرِ الْمَحْتُومِ فِى خدایا از تو خواهم که در قضا و قدر حتمى و
الاَْمْرِ الْحَکیمِ، مِنَ الْقَضآءِ الَّذى لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ فرمان حکیمانه خود از آن قضایى که برگشت ندارد و تغییرپذیر نیست چنان مقرر دارى که ثبت کنى
بَیْتِکَ الْحَرامِ، اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، اَلْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، نام مرا از حاجیان کعبه ات که حجشان قبول شده و سعیشان پذیرفته گردیده و گناهانشان آمرزیده شده
اَلْمُکَفَّرِ عَنْ سَیِّئاتِهِمْ، وَاَنْ تَجْعَلَ فیـما تَقْضى وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْرى و از بدیهاشان صرفنظر گردیده و نیز در قضا و قدر خود مقرر دارى که عمر مرا
فى خَیْر وَعافِیَة، وَتُوَسِّعَ فى رِزْقى، وَتَجْعَلَنى مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدینِکَ، در خوبى و تندرستى طولانى کنى وروزیم توسعه دهى و بگردانى مرا از آن کسانى که بوسیله آنان دینت را یارى کنى
وَلا تَسْتَبْدِلْ بى غَیْرى.(17) و مرا با دیگرى عوض نکنى.
13ـ مرحوم محدّث قمى نقل کرده است که: در «أنیس الصالحین» آمده است که در هر شب از شبهاى ماه رمضان این دعا را بخوان:
اَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَریمِ، اَنْ یَنْقَضِىَ عَنّى شَهْرُ رَمَضانَ، اَوْ یَطْلُعَ پناه مى برم به جلال ذات بزرگوارت از این که ماه رمضان از من بگذرد یا سپیده دم
الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتى هـذِهِ، وَلَکَ قِبَلى تَبِعَةٌ اَوْ ذَنْـبٌ تُعَذِّبُنى عَلَیْهِ.(18) امشب بزند و هنوز از تو در پیش من بازخواست یا گناهى مانده باشد که مرا بدان عذاب کنى.
14ـ مستحبّ است در هر شب از ماه رمضان دو رکعت نماز خوانده شود و در هر رکعت حمد و توحید سه مرتبه و پس از سلام بگوید:
سُبْحانَ مَنْ هُوَ حَفیظٌ لا یَغْفُلُ، سُبحانَ مَنْ هُوَ منزه است آن خداى نگهبانى که غفلت نکند منزه است آن خداى
رَحیمٌ لا یَعْجَلُ، سُبْحانَ مَنْ هُوَ قآئِمٌ لا یَسْهُو، سُبْحانَ مَنْ هُوَ دائِمٌ لا یَلْهُو. مهربانى که شتاب نکند منزه است آن خداى پابرجایى که کسى را از یاد نبرد منزه است آن خداى جاویدانى که به چیزى سرگرم نشود
سپس تسبیحات اربعه را هفت مرتبه بخواند و آنگاه بگوید:
سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ، یا عَظیمُ اِغْفِرْ لِىَ الذَّنْبَ الْعَظیمَ. منزّهى تو منزّهى تو منزّهى اى خداى بزرگ بیامرز گناهان بزرگم را.
در پایان نیز ده مرتبه صلوات بفرستد بر پیغمبر و آل او(علیهم السلام). کسى که این دو رکعت نماز را بجا آورد خداوند
متعال گناهان زیادى را از او بیامرزد.(19)
15ـ در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که هر کس در هر شب از ماه رمضان، سوره «إنّا فَتَحْنا» را در نماز
مستحبّى بخواند، آن سال از بلاها محفوظ بماند.(20)
16ـ بجا آوردن هزار رکعت نماز در طول شبهاى ماه رمضان.
درباره کیفیّت بجا آوردن آن، روایات مختلف است ولى آنچه که در روایت «على بن مهران» از امام جواد(علیه السلام) نقل
شده و گروه کثیرى از بزرگان آن را پذیرفته اند چنین است:
در دهه اوّل و دهه دوم ماه رمضان، در هر شبى بیست رکعت نماز خوانده شود (هر دو رکعت به یک سلام) به این نحو
که هر شب، هشت رکعتِ آن بعد از نماز مغرب و دوازده رکعتِ آن، بعد از نماز عشا و در دهه آخر، در هر شبى سى
رکعت خوانده شود; هشت رکعت بعد از نماز مغرب و بیست و دو رکعت، بعد از نماز عشا، که در مجموع هفتصد رکعت
مى شود و باقیمانده آن که سیصد رکعت است در شب هاى قدر خوانده شود، یعنى در شب نوزدهم صد رکعت (به اضافه
بیست رکعتى که قبلاً مى خواند) و در شب بیست و یکم صد رکعت (به اضافه سى رکعت) و در شب بیست و سوم نیز
صد رکعت (به علاوه سى رکعت) که در مجموع هزار رکعت مى شود.(21)
مناسب است که مؤمنان از این نماز (تا آن جا که مقدور است) غفلت نورزند. 1. همان مدرک، صفحه 108.
2. اقبال، صفحه 114.
3. همان مدرک.
4. همان مدرک.
5. زاد المعاد، صفحه 108.
6. اقبال، صفحه 117.
7. مصباح کفعمى، صفحه 631 (همین روایت در اقبال، صفحه 116، با مختصرى تفاوت، آمده است).
8. اقبال، صفحه 114.
9. همان مدرک، صفحه 116.
10. همان مدرک و بلدالامین، صفحه 232.
11. اقبال، صفحه 7.
12. کافى، جلد 4، صفحه 68، حدیث 1 و تهذیب، جلد 4، صفحه 201، حدیث 4 و فقیه، جلد 2، صفحه 134، حدیث 1952.
13. اقبال، صفحه 61.
14. به نظر مى رسد نامگذارى این دعا به «افتتاح» از کلمات آغازین این دعا گرفته شده که آمده است: اللّهم انّى افتتح الثّناء بحمدک (خدایا من با حمد تو ستایشم را آغاز مى کنم).
15. زاد المعاد، صفحه 110 و اقبال، صفحه 58.
16. اقبال، صفحه 61 و زادالمعاد، صفحه 116.
17. اقبال، صفحه 61.
18. مفاتیح الجنان، اعمال شبهاى ماه مبارک رمضان.
19. مستدرک الوسائل، جلد 6، صفحه 215، حدیث 6770.
20. زاد المعاد، صفحه 100.
21. اقبال، صفحه 11
مرحوم «علاّمه مجلسى» در فصل آخر از اعمال ماه رمضان در کتاب «زادالمعاد»، نماز شب هاى ماه رمضان را چنین بیان مى کند: (و با توجّه به این که بهترین اعمال، در ماه مبارک، نماز و قرآن است و این نمازها در بردارنده بسیارى از سوره هاى قرآن است، هرکس هر چند شب را بخواند غنیمت است).
شب اوّل: چهار رکعت; هر رکعت بعد از سوره حمد پانزده مرتبه سوره توحید.
شب دوم: چهار رکعت; در هر رکعت بعد از سوره حمد بیست مرتبه سوره إنَّا أنزلناه.
شب سوم: ده رکعت; در هر رکعت بعد از سوره حمد پنجاه مرتبه سوره توحید.
شب چهارم: هشت رکعت; در هر رکعت بعد از سوره حمد بیست مرتبه سوره إنّا أنزلناه.
شب پنجم: دو رکعت; در هر رکعت، سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره توحید; بعد از سلامِ نماز، صد مرتبه بگوید: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.
شب ششم: چهار رکعت و در هر رکعت سوره حمد و سوره ملک.
شب هفتم: چهار رکعت; در هر رکعت سوره حمد و سیزده مرتبه سوره إنّا أنزلناه.
شب هشتم: دو رکعت; در هر رکعت سوره حمد و ده مرتبه سوره توحید و پس از سلام نماز، هزار مرتبه بگوید: سبحان اللّه.
شب نهم: شش رکعت میان نماز مغرب و عشا; در هر رکعت سوره حمد و هفت مرتبه آیة الکرسى و پس از اتمام نماز، پنجاه مرتبه بگوید: اَللّهمّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.
شب دهم: بیست رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره توحید.
شب یازدهم: دو رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره کوثر.
شب دوازدهم: هشت رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إنّا أنزلناه.
شب سیزدهم: چهار رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و بیست و پنج مرتبه سوره توحید.
شب چهاردهم: شش رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و سى مرتبه سوره إذا زُلزِلَت.
شب پانزدهم: چهار رکعت; در دو رکعت اوّل بعد از سوره حمد، صد مرتبه سوره توحید، و در دو رکعت دیگر، بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید.
شب شانزدهم: دوازده رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و دوازده مرتبه سوره تکاثر.
شب هفدهم: دو رکعت; در رکعت اوّل، سوره حمد و هر سوره اى که خواست بخواند و در رکعت دوم، سوره حمد و صد مرتبه سوره توحید و بعد از سلام نیز صد مرتبه بگوید: لا إلهَ اِلاَّ اللّهُ.
شب هیجدهم: چهار رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و بیست و پنج مرتبه سوره کوثر.
شب نوزدهم: پنجاه رکعت; با سوره حمد، و پنجاه مرتبه سوره إذا زلزلت.
مرحوم «علاّمه مجلسى» مى گوید: ظاهراً مراد آن است که در هر رکعت یک مرتبه این سوره را بخواند; زیرا در یک شب خواندن دوهزار و پانصد مرتبه سوره «اذا زلزلت» دشوار خواهد بود.
شبهاى بیستم تا بیست و چهارم: در هر یک از این شب ها، هشت رکعت نماز بخواند که پس از حمد، هر سوره اى خواست مى خواند.
شب بیست و پنجم: هشت رکعت نماز; در هر رکعت سوره حمد، و ده مرتبه سوره توحید را بخواند.
شب بیست و ششم: هشت رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و صد مرتبه سوره توحید را بخواند.
شب بیست و هفتم: چهار رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و سوره ملک را بخواند و اگر نتوانست، بیست و پنج مرتبه سوره توحید را بخواند.
شب بیست و هشتم: شش رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و صد مرتبه آیة الکرسى، صد مرتبه سوره توحید و صد مرتبه سوره کوثر را بخواند و پس از پایان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.
مرحوم حاج شیخ عباس قمى مى نویسد: مطابق آنچه که من یافتم بجاى صد مرتبه، ده مرتبه آمده است(1) (که همین مناسب تر به نظر مى رسد).
شب بیست و نهم: دو رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره توحید را بخواند.
شب سى ام: دوازده رکعت; در هر رکعت سوره حمد، و بیست مرتبه سوره توحید را بخواند و پس از پایان نماز، صد مرتبه صلوات بفرستد.
یادآورى: این نمازها هر دو رکعت به یک سلام است.(2) و همان گونه که گفته شد اگر تمام آنها را نتواند بجا آورد، هر مقدار که مى تواند بجا آورد، خوب است.
1. مفاتیح الجنان، نمازهاى شب هاى ماه رمضان.
2. زاد المعاد، صفحه 213 - 214.
این شب، شب بسیار مبارکى است. در این شب، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) با لشکر کفّار قریش در سرزمین بدر
برخورد کرد، و در روز هفدهم، جنگ بدر واقع شد و خداوند متعال لشکریان اسلام را بر مشرکین پیروز گردانید، با آن که
مسلمانان از نفرات محدود و ساز و برگ اندک جنگى برخوردار بودند. این پیروزى از بزرگترین فتوحات اسلام است; از این
رو علما گفته اند که در این روز، غسل و صدقه و شکر خدا بجا آوردن مستحبّ است و عبادت در شب هفدهم فضیلت
فراوانى دارد.(1)
فضیلتى از امیر مؤمنان(علیه السلام) در شب جنگ بدر:
در روایات فراوانى آمده است که در شب هفدهم که فرداى آن جنگ بدر واقع شد، رسول خدا(صلى الله علیه وآله)به
اصحابش فرمود: چه کسى حاضر است برود از چاه آب بکشد و بیاورد؟ اصحاب سکوت کردند و هیچ کدام اعلام آمادگى
نکردند (چون کار خطرناکى بود) على(علیه السلام)برخاست، و براى آوردن آب بیرون رفت، آن شب، شبى سرد و
ظلمانى بود و باد سردى مىوزید. حضرت به چاه آب رسید، چاه بسیار عمیق بود. حضرت دلوى نیافت که بتواند از آن آب
بکشد، لذا از چاه پایین رفت و مشکى را که با خود داشت پر از آب کرد و بیرون آمد. به هنگام مراجعت ناگاه باد شدیدى
وزید، امام(علیه السلام) نشست تا باد فرو نشیند آنگاه برخاست و حرکت کرد که تندباد دیگرى وزیدن گرفت، ناچار
امام(علیه السلام) نشست، پس از آرام شدن، مجدّداً به راه افتاد که در مرتبه سوم نیز تندبادى همانند قبل وزید، آن
حضرت نشست، تا هوا آرام شد; آنگاه به راه خود ادامه داد و خدمت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) رسید، پیامبر(صلى
الله علیه وآله) پرسید: اى ابوالحسن! چرا دیر آمدى؟ امام جریان را توضیح داد.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پرسید: متوجّه شدى آن بادهاى شدید چه بود؟ عرض کرد: نه، فرمود: اوّلى جبرئیل بود
همراه با هزار فرشته که بر تو سلام کردند و دوّمى میکائیل بود که با هزار فرشته بر تو سلام کردند و سوّمى نیز
اسرافیل بود با هزار فرشته بر تو سلام کردند و آنها براى کمک و یارى ما در جنگ آمدند.(2)
و آن کس که گفته است براى امیر مؤمنان(علیه السلام) در یک شب سه هزار و سه فضیلت است، اشاره به همین
جریان دارد که سه هزار فرشته، همراه با سه فرشته مقرّب الهى بر آن حضرت سلام کردند!
سیّد حمیرى نیز در شعر خود در مدح آن حضرت به همین داستان اشاره کرده:
اُقْسِمُ بِاللّهِ وَ آلائِهِ
وَالْمَرْءُ عَمّا قالَ مَسْؤُولٌ سوگند خورم به خدا و نعمتهایش
و انسان از هر چه گوید بازخواست شود
اِنَّ عَلِىَّ بْنَ اَبى طالِب
عَلَى التُّقى وَالْبِرِّ مَجْبُولٌ براستى على بن ابى طالب
فطرتش به پرهیزکارى و نیکى سرشته شده
کانَ اِذَا الْحَربُ مَرَتْهَا الْقَنا
وَاَحْجَمَتْ عَنْهَا البَهالیلُ چنان بود که هنگامى که نیزه ها تنور جنگ را مى افروخت
و دلیران از آن گریزان بودند
یَمْشى اِلَى الْقِرْنِ وَفى کَفِّهِ
اَبْیَضُ ماضِى الْحَدِّ مَصْقُولٌ بسوى هماورد خویش مى رفت و در دستش
شمشیر بَراق و بُران و صیقلى شده بود
مَشْىَ الْعَفَرْنى بَیْنَ اَشْبالِهِ
اَبْرَزَهُ لِلْقَنَصِ الْغیلُ چنانچه شیر در میان بچه هاى خود راه مى رود
در آن حال که بیشه براى شکار او را بیرون فرستد
ذاکَ الَّذى سَلَّمَ فى لَیْلَة
عَلَیْهِ میکالٌ وَجِبْریلُ على همان کسى است که در یک شب بر او
سلام کرد میکائیل و جبرئیل
میکالُ فى اَلْف وَجِبْریلُ فى
اَلْف وَیَتْلُوهُمْ سَرافیلُ میکائیل با هزار فرشته و جبرئیل نیز با
هزار فرشته و پشت سر آنها نیز اسرافیل آمد
لَیْلَةَ بَدْر مَدَداً اُنْزِلُوا
کَاَنَّهُمْ طَیْرٌ اَبابیلُ(3) در شب بدر که براى کمک فرود آمدند
همانند مرغهاى ابابیل (که به مکه آمدند)
1. زاد المعاد، صفحه 179.
2. بحارالانوار، جلد 19، صفحه 286، 293 و 316 و جلد 39، صفحه 95.
3. بحارالانوار، جلد 47، صفحه 315 (با مقدارى تلخیص).
پناه مى برم به جلال ذات بزرگوارت از این که ماه رمضان از من بگذرد یا سپیده
الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتى هـذِهِ، وَ لَـکَ قِبَلى ذَنْـبٌ اَوْ تَبِعَـةٌ تُعَـذِّبُـنى عَلَیْـهِ.(1)
امشب بر من طلوع کند و باز هم از من در پیش تو گناه یا چیزى که پاداشش بد است مانده باشد که بدان عذابم کنى.
2ـ از مرحوم «کفعمى» در حاشیه «بلدالامین» از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که آن
حضرت در هر شب از دهه آخر ماه رمضان، بعد از نمازهاى فریضه و نافله، این دعا را مى خواند:
اَللّهُمَّ اَدِّ عَنّا حَقَّ ما مَضى مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ، وَ اغْفِرْلَنا تَقْصیرَنا فیهِ، خدایا اداء کن از ما حق ایام گذشته ماه رمضان را و بیامرز تقصیر ما را در این ماه
پناه مى برم به ذات بزرگوارت و به جلال و شوکت عظیمت که بگذرد روزها
وَلَیالیهِ، وَ لَکَ قِبَلى تَبِعَةٌ اَوْ ذَنْبٌ تُؤاخِذُنى بِهِ، اَوْ خَطیئَةٌ تُریدُ اَنْ تَقْتَصَّها
و شبهاى ماه رمضان و از تو در نزد من گناه یا پاداش بدى باشد که مرا بدان مؤاخذه کنى یا خطایى
باشد که بخواهى آنرا از من تقاص کنى
مِنّى، لَمْ تَغْفِرْها لى، سَیِّدى سَیِّدى سَیِّدى، اَسْئَلُکَ یا لا اِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، اِذْ لا
و نیامرزیده باشى اى آقاى من آقاى من آقاى من از تو خواهم اى که معبودى جز تو نیست زیرا
معبودى جز تو نیست که اگر در این ماه از من خشنود گشته اى بر خشنودى خویش از من بیفزا و اگر
لَمْ تَکُنْ رَضیتَ عَنّى، فَمِنَ الاْنَ فَارْضَ عَنّى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا اَللهُ
هنوز خشنود نشده اى از هم اکنون از من خشنود شو اى مهربانترین مهربانان اى خدا
یا اَحَدُ یا صَمَدُ، یا مَنْ لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ. و بسیار بگو:
اى یکتا اى بى نیاز اى که فرزند ندارد و فرزند کسى نیست و براى او همتایى نباشد هیچ کس* * * * * * * *
یا مُلَیِّنَ الْحَدیدِ لِداوُدَ عَلَیْهِ السَّلامُ، یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکُرَبِ الْعِظامِ عَنْ
اى نرم کننده آهن براى حضرت داوود علیه السلام اى برطرف کننده گرفتارى و ناراحتى بزرگ از
یوسف علیه السلام درود فرست بر محمّد و آل محمّد بدانسان که تو شایسته آنى که
تُصَلِّىَ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ، وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَلا تَفْعَلْ بى ما اَنـَا اَهْلُهُ(3)
درود فرستى بر ایشان همگى و انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنى و انجام مده درباره ام آنچه
من سزاوارم
دعاهاى مخصوص هر شب از دهه آخر ماه رمضان:
دعاى شب بیست و یکم : اللهمّ اجْعَلْ لی فیهِ الى مَرْضاتِكَ دلیلاً ولا تَجْعَل للشّیْطان فیهِ علیّ سَبیلاً واجْعَلِ الجَنّةِ لی منْزِلاً ومَقیلاً یا قاضی حَوائِجَ الطّالِبین.
خدایا قرار بده برایم در آن به سوى خوشنودی‌هایت راهنمایى و قرار مده شیطان را در آن بر من راهى و قرار بده بهشت را برایم منزل و آسایـشگاه اى برآورنده حاجتهاى جویندگان
دعاى شب بیست و دوم:
یا سالِخَ النَّهارِ مِنَ اللَّیْلِ فَاِذا نَحْنُ مُظْلِمُونَ،وَمُجْرِىَ الشَّمْسِ لِمُسْتَقَرِّها
اى که روز (روشن) را از شب (تار) برکنى و ناگهان ما در تاریکى فرو رویم و اى روان کننده خورشید روى مدارش
بِتَقْدیرِکَ، یا عَزیزُ یا عَلیمُ، وَمُقَدِّرَالْقَمَرِ مَنازِلَ حَتّى عادَ کَالْعُرْجُونِ
به تقدیرى که فرمودى اى نیرومند اى دانا و اى اندازه گیرماه در منزلهاى معین تا بازگردد چون شاخه
الْقَدیمِ، یا نُورَ کُلِّ نُور، وَمُنْتَهى کُلِّ رَغْبَة، وَوَلِىَّ کُلِّ نِعْمَة، یا اَللهُ یا
خرماى لاغر خشک اى روشنى هر نور و آخرین سرحدهر شوقو سرپرست هر نعمت اى خدا اى
رَحْمنُ، یا اَللهُ یا قُدُّوسُ، یا اَحَدُ یا واحِدُ یا فَرْدُ، یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ، لَکَ
بخشاینده اى خدا اى منزه از هر عیب اى یگانه اى یکتا اى فرد اى خدا... از آن توست
و بازگشت بسویت را و موفق دارى مرا براى انجام آنچه را موفق داشتى بدان محمّد وآل محمّد علیهم
السلام را.
دعاى شب بیست و سوم :
اللهمّ اغسِلْنی فیهِ من الذُّنوبِ وطَهِّرْنی فیهِ من العُیوبِ وامْتَحِنْ قَلْبی فیهِ بِتَقْوَى القُلوبِ یا مُقیلَ عَثَراتِ المُذْنِبین.
خدایا بشوى مرا در این ماه از گناه و پاكم نما در آن از عیبها وآزمایش كن دلم را در آن به پرهیزكارى
دلها اى چشم پوش لغزشهاى گناهكاران.
دعاى شب بیست و چهارم:
یا فالِقَ الاِْصْباحِ، وَجاعِلَ اللَّیْلِ سَکَناً، وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْباناً، یا
اى شکافنده سپیده صبح و اى قرار دهنده شب را وسیله آرامش و خورشید و ماه را وسیله حساب
کردن اى
عَزیزُ یا عَلیمُ، یا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ، وَالْقُوَّةِ وَالْحَوْلِ، وَالْفَضْلِ والاِْنْعامِ،
نیرومند اى دانا اى صاحب نعمت و بخشش و نیرو و جنبش و فضل و نعمت بخشى
وَالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ، یا اَللهُ یا رَحْمـنُ، یا اَللهُ یا فَرْدُ یا وِتْرُ، یا اَللهُ یا ظاهِرُ
و جلالت و بزرگوارى اى خدا اى بخشاینده اى خدا اى یگانه یکتا اى خدا اى آشکار
یا باطِنُ، یا حَىُّ لا اِلـهَ اِلاَّ اَنْتَ، لَکَ الاَْسْمآءُ الْحُسْنى، وَ الاَْمْثالُ الْعُلْیا،
و اى نهان اى زنده اى که معبودى جز تو نیست از آن توست نامهاى نیک و نمونه هاى والا
اى امتداد دهنده سایه که اگر مى خواستى آن را در یکجا ساکن مى کردى و قراردادى خورشید را بر
آن سایه رهبر سپس
قَبَضْتَهُ اِلَیْکَ قَبْضاً یَسیراً، یا ذَا الْجُودِ وَالطَّوْلِ، وَالْکِبْرِیآءِ وَالاْلاءِ، لا
آن را به آسانى تدریجاً دربرگرفتى اى صاحب جود و عطا و کبریا و نعمتها
اِلـهَ إلاَّ اَنْتَ، عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ، اَلرَّحْمنُ الرَّحیمُ، لا إلهَ إلاَّ اَنْتَ، یا
معبودى جز تو نیست که داناى غیب و شهود و بخشاینده و مهربانى معبودى جز تو نیست اى
قُدُّوسُ یا سَلامُ، یا مُؤْمِنُ یامُهَیْمِنُ، یا عَزیزُ یاجَبّارُ یا مُتَکَبِّرُ، یا اَللهُ یا
منزه از هر عیب اى بى خلل اى ایمنى بخش اى مراقب بندگان اى نیرومند اى مقتدر اى بزرگوار اى خدا اى
خالِقُ، یا بارِئُ یا مُصَوِّرُ، یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ، لَکَ الاَْسْمآءُ الْحُسْنى،
آفریننده اى ایجاد کننده اى صورتگر اى خدا اى خدا اى خدا از آن توست نامهاى نیکو
ستایش مخصوص خدایى است که شریک ندارد ستایش خاص خدا چنانچه شایسته بزرگوارى ذات و
شوکت جلال اوست
وَکَما هُوَ اَهْلُهُ، یا قُدُّوسُ یا نُورُ، یا نُورَ الْقُدْسِ، یا سُبُّوحُ یا مُنْتَهَى
و چنانچه سزاوار آن است اى منزه اى روشنى ده اى روشنى مقدّس اى پاکیزه از هر عیب اى آخرین حد
التَّسْبیـحِ، یا رَحْمـنُ یا فاعِلَ الرَّحْمَةِ، یا اَللهُ یا عَلیمُ یا کَبیرُ، یا اَللهُ یا پاکیزگى اى بخشاینده اى مهر پیشه اى خدا اى دانا اى بزرگوار اى خدا اى
لَطیفُ یا جَلیلُ، یا اَللهُ یا سَمیعُ یا بَصیرُ، یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ، لَکَ الاَْسْمآءُ
با لطف اى برجسته اى خدا اى شنوا اى بینا اى خدا اى خدا اى خدا از آن تو است نامهاى
الْحُسْنى، وَ الاَْمْثالُ الْعُلْیا، وَالْکِبْرِیآءُ وَ الاْلاءُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى
نیکو و نمونه هاى والا و بزرگى و نعمتها از تو خواهم که درود فرستى بر
مُحَمَّد وَاَهْلِ بَیْتِهِ،وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّیْلَةِ فِى السُّعَدآءِ، وَرُوحى
محمّد و خاندانش و قرار دهى نامم را در این شب در زمره سعادتمندان و روحم را
