شبكه عبارت است از ارتباط یكپارچه كامپیوترها ، پرینترها ، فكسها ، مودمها ، سرورها و بعضاً تلفنها . و شاید بتوان آن را به نوعی به زنجیره ارتباطی شما با تهیه كنندگان ، شركا و مشتریها تشبیه نمود . شما می توانید از طریق كابل كشی ( به صورت پنهان در پشت میزها ، زیر كف و یا سقف ) وارتباطات رادیویی ( در جاهایی كه كابل كشی ثابت مشكل می باشد ) به این هدف دست یابید . شبكه ، سبب ارتباط تجهیزات IT با یكدیگر ، ارتباط كاری شما با اینترنت و حتی خدماتی چون كنفرانس از راه دور و انتقال سریع فایلهای گرافیكی و ویدئویی می گردد . این خصیصه ، یعنی ارتباط سریع و آسان كامپیوترها ( و دیگر دستگاهها ) با یكدیگر سبب ارائه مزیتی افزونتر می گردد . بنابراین جهت باقی ماندن در محیط تجاری رقابتی امـروز ، نیازمنــد شبكه ای كارآمد می باشیم .
اصطلاحات پایه :شبكه دارای تعاریف متعددی است . لكن اكثر قریب به اتفاق مردم معتقدند كه شـبكه مجموعه ای است متشكل از دو یا چند كامپیوتر متصل به هم . كاربران می توانند از طریق اتصال كامپیوترها به شبكه ، فایلها و تجهیزات جانبی همچون مودمها ، پرینترها ، درایورهای پشتیبان نوارها و یا درایورهای CD-ROM را با یكدیگر به اشتراك بگذارند .
به واسطه ارتباط شبكه ها در مكانهای مختلف – از طریق خدمات در دسترس شركتهای تلفن – كاربران به قابلیتهای زیادی دست می یابند كه از جمله آنها می توان به : توانایی ارسال E- MAIL، به اشتراك گذاری لینكها به اینترنت و برگزاری كنفرانس ویدئویی بلادرنگ با كاربران دوردست اشاره كرد .
سه اصطلاح معمول مباحث در شبكه عبارتند از : “ بسته ها “ ، “ درگاهها “ و “ پهنای باند “ . معمولاً سیستمهای شبكه ، داده ها را در قالبهای كوچكتری تحت عنوان “ بسته “ انتقال می دهند و هر بسته عبارت است از اطلاعاتی در مورد مقصد و نوع داده های داخلی . این بدان معناست كه مثلاً یك پیغام e-mail می تواند به بخشهای كوچكتر تقسیم شده و در بسته های داده ای مختلف حمل شود . آنگاه كامپیوترهای هر دو سوی ارتباط ، با قرار دادن این بسته ها در كنار هم ، بـه پــیام اصلی دست می یابند .
“ درگاه “ عبارت است از سوكتی كه در پشـت دسـتگاه قرار گرفتــه و سبب اتصال كابــل می شود . به عنوان مثال ، می توانید ۸ دستگاه را به یك سوئیچ ۸ پورته متصل نمائید . برخی دستگاهها به منظور ارتباط داخلی با دستگاه های مشابه ، از یك یا دو پورت افزوده برخوردارند ، لذا یك دستگاه ۸ پورتی می تواند به یك دستگاه ۱۶ پورتی متصل شده و در نتیجه ۲۴ پورت جهت اتصال فراهم سـازد .
“ پهنای باند “ عبارت است از مقدار اطلاعاتی كه در هر ثانیه از سیمها و در طول دستگاه شبكه منتقل می شود . این مقدار معمولاً بر حسب بیت در ثانیه ( bps ) اندازه گیری می شود . یك مودم معمولی قادر است حدود ۳۰ تا ۵۰kbs را انتقال دهد ( ۳۰ تا ۵۰ هزار بیت در ثانیه ) ، این در حالی است كه یك شبكه محلی اترنت از قابلیت انتقال ۱۰mbps ( در حدود ۱۰ بیلیون بیت در ثانیه ) برخوردار است
اجزای شبكه بندی :
سرویس گیرنده ها و سرورها :با توسعه شبكه ها و افزایش تعداد كامپیوترها ، یكی از كامپیوترها نقش سرور را – مركز اصلی ذخیره سازی فایلها یا برنامه های كاربردی اشتراكی – به عهده می گیرد . علاوه بر این سرورها ، امكان ارتباط با تجهیزات جانبی همچون پرینترها را فراهم می سازند . با تنظیم یكی از كامپیوترها به عنوان سرور اختصاص یافته می توانید از صرف هزینه های اضافی اجتناب كنید . به كامپیوترهای متصل شده به سرور ، سرویس گیرنده گفته می شود . شایان ذكر است كه شما هیچ نیازی به داشتن یك سرور اختصاصی در شبكه تان ندارید . بلكه می توانید تنها با ارتباط تعدادی از كامپیوترها به هم ، یك شبكه بندی “ نظیر به نظیر “ ایجاد كنید . به این ترتیب كاربران می توانند فایلها و E-MAIL ها را با یكدیگر مبادله كرده ، فایلها را برروی هارد درایو یكدیگركپی كرده و حتی از پرینتر متصل به یك كامپیوتر استفاده كنند . اما با افزایش تعداد كاربران شبكه ، مسئولیت وظایف مدیریتی و اساسی همچون پشتیبانی فایل و ارتقا برنامه ها ، بر دوش سرور اختصاص یافته می افتد .
سیم كشی و كابلها :سه نوع سیم كشی شبكه ( و یا ایجاد رسانه ) پایه وجود دارد . این سه عبارتند از : كابل جفتی به هم تابیده شده ، كابل كواكسیال و فیبر نوری .
كابل جفتی به هم تابیده شده :
این كابل از جـمله استانداردهای صنعتــی در نصبهای جــدید می باشد . این سیم به صورتهای مختلفی در بازار موجود است : سیم جفتی به هم تابــیده شده بدون پوشـش درجه ۳ ( اغلب مورد استفاده خسطوط تلفنی می باشد ) و سیم UTP درجه ۵ كه از جمله استانداردهای جاری شبكه محسوب می گردد .
كابل كواكسیال :
این كابل مشابه كابلهای سیم كشی گرد تلویزیون می باشد . از این سیم به ندرت در شبكه ها ی محلی مدرن استفاده می گردد .
فیبر نوری :
از این كابلها عموماً در تماسهای با سرعت بالا بین دستگاههای “ استخوانبندی “ در شبكه های بزرگتر استفاده می شود . در ضمن در برخی از محیط هایی كه دارای تعداد زیادی متقاضی می باشند ، از فیبر نوری جهت ارتباط ایستگاههای كاری desktop قدرتمند به شبكه و اتصال ساختارهای مجاور استفادهه می شود . این كابل از جمله معتبرترین كابلها محسوب می گردد و تنها مشكل آن ، هزینه بالای آن می باشد .
در انتخاب كابل اداره و ساختمانتان توجه نمائید . جهت نیل به این منظور می بایست مطمئن شوید كه سیمهای به كار گرفته شده در طول سقف و بین دیوارها علاوه بر تامین نیازهای جاری شما ، قادر به ارتقا بر طبق خواسته شما طی چندین سال بعد نیز باشند . به عنوان مثال ، اتـرنت می تـواند از سیم كشی UTP Category۳ استفاده كند ، اما Fast Ethernet جهت انجام كار ، حداقل به یك سیم كشی UTP Category۵ نیاز دارد . با این اوصاف ، كلیه نصب سیم كشی های جدید می بایست به صورت Category۵ باشد . ممكن است مایل باشید از كابل Plenum كه از امنیت بیشتری در بین انواع داكتهای گرمایی و سرمایی در طول سقف برخوردار است ، استفاده كنید . جهت اطمینان از عملكرد ، بهتر است با معمار و یا پیمانكار سیم كشی خود در این زمینه مشورت كنید .
هابها :
هابها ، دستگاهای ساده ای می باشند كه جهت اتصال گروهی از كاربران به یك شبكه محلی به كار می روند . هابها ، كلیه بسته داده های دریافتی برروی یك درگاه از ایستگاه كاری را ( همچون e-mail ، اسناد word ، صفحه های گسترده گرافیكها و درخواستهای پرینت ) به كلیه پورتهای دیگر انتقال می دهند . كلیه كاربـران متصل بـه یك هاب منفـرد و یـا گروهی از هـابـهای مـتصل ، در یـك “ قطعه “ قرار دارند ، یعنی پهنای باند هاب یا ظرفیت انتقال داده ها را به اشتراك می گذارند . با افزایش تعداد كاربران به “ قطعه “ ، مسئله رقابت برای به دست گرفتن مقدار محدودی از پهنای باند اختصاص یافته به آن “ قطعه “ افزایش می یابد .
چند نمونه از هابها عبارتند از : سریهای Cisco Micro Hub و سریهای Cisco Fast Hub .
سوئیچها :
سوئیچها ، هوشمندتر از هابها می باشند و به هركاربر یا هر گروه از كاربران پهنای باند مشخصی را اختصاص می دهند . سوئیچ ، بر اساس اطلاعات موجود در header هر بسته ، بسته داده ها را تنها به پورت گیرنده مورد نظر و متصل به شبكه LAN ارسال می دارد . سوئیچ در هر انتقال ویژه باعث ایجاد تماسهای فردی و موقت بین منابع و مقاصد شده و پس از اتمام مكالمه ، به این تماس خاتمه می دهد .
چند نمونه از سوئیچها عبارتند از : Cisco ۱۵۴۸ Micro Switch ۱۰/۱۰۰ و مجموعه Cisco Catalyst Series
مسیریابها :
مسیریابها در مقایسه با هابها و سوئیچها ، از هوشمندی بیشتری برخوردارند . مسیریابها از بسته آدرس كاملتری جهت تشخیص این مسئله كه كدام مسیریاب یا ایستگاه كاری ، می بایست بسته بعدی را دریافت كند ، می باشد . مسیریابها از طریق نقشه مسیر شبكه ، تحت عنوان “ جدول مسیریابی “ ارسال بسته ها از طریق بهترین مسیر به مقصد را تضمین می كنند . در صورت قطع ارتباط بین دو مسیریاب ، مسیریاب ارسال كننده ، مسیر دیگری را جهت ادامه سیر وحركت در نظر می گیرد . در ضمن مسیریاب می تواند بین شـبكه هایی كـه بـه زبانهای مخـتلفی صـحبـت می كـننـد ، یعــنی دارای “ پروتكلهای “ مختلفی می باشند ، ارتباط برقرار كند . برخی از این پروتكلها عبارتند از : پروتكل اینترنت ( IP ) ، تبادل بسته های اینترنتی ( IPX) و Apple Talk .
مسیریابها به سبب برخورداری از هوش بیشتر ، قادرند با اجتناب از ایجاد ترافیك در برخی بخشهای دستیابی شبكه ، باعث تامین امنیتی بیشتر بشوند .
مسیریابها می توانند شبكه ها را به یك مكان منفرد یا مجموعه ای از ساختارها متصل كرده و سبب تامین رابطهایی برای اتصال LAN ها به WAN بشوند – درست مثل ارتباط شعبه های اداری به یكدیگر یا به اینترنت .
در بخش بعدی به توضیح جزئیات بیشتری در مورد خدمات WAN – كه توسط شركتهای ارتباط از راه دور و به منظور ارتباط شبكه های متفرق به لحاظ جغرافیایی ایجاد شده است – خواهیم پرداخت .
چند نمونه از مسیریابها عبارتند از : سریهای Cisco ۷۰۰ ، سریهای Cisco ۸۰۰ ، سریهای Cisco ۱۰۰۰ ، سریهای Cisco۱۶۰۰ ، Cisco ۱۷۲۰ Access Router ، سریهای Cisco ۲۵۰۰ ، سریهای Cisco ۲۶۰۰ ، سریهای Cisco ۳۶۰۰ ، سریهای Cisco ۴۰۰۰ .
ادامه دارد...
اصطلاحات پایه :شبكه دارای تعاریف متعددی است . لكن اكثر قریب به اتفاق مردم معتقدند كه شـبكه مجموعه ای است متشكل از دو یا چند كامپیوتر متصل به هم . كاربران می توانند از طریق اتصال كامپیوترها به شبكه ، فایلها و تجهیزات جانبی همچون مودمها ، پرینترها ، درایورهای پشتیبان نوارها و یا درایورهای CD-ROM را با یكدیگر به اشتراك بگذارند .
به واسطه ارتباط شبكه ها در مكانهای مختلف – از طریق خدمات در دسترس شركتهای تلفن – كاربران به قابلیتهای زیادی دست می یابند كه از جمله آنها می توان به : توانایی ارسال E- MAIL، به اشتراك گذاری لینكها به اینترنت و برگزاری كنفرانس ویدئویی بلادرنگ با كاربران دوردست اشاره كرد .
سه اصطلاح معمول مباحث در شبكه عبارتند از : “ بسته ها “ ، “ درگاهها “ و “ پهنای باند “ . معمولاً سیستمهای شبكه ، داده ها را در قالبهای كوچكتری تحت عنوان “ بسته “ انتقال می دهند و هر بسته عبارت است از اطلاعاتی در مورد مقصد و نوع داده های داخلی . این بدان معناست كه مثلاً یك پیغام e-mail می تواند به بخشهای كوچكتر تقسیم شده و در بسته های داده ای مختلف حمل شود . آنگاه كامپیوترهای هر دو سوی ارتباط ، با قرار دادن این بسته ها در كنار هم ، بـه پــیام اصلی دست می یابند .
“ درگاه “ عبارت است از سوكتی كه در پشـت دسـتگاه قرار گرفتــه و سبب اتصال كابــل می شود . به عنوان مثال ، می توانید ۸ دستگاه را به یك سوئیچ ۸ پورته متصل نمائید . برخی دستگاهها به منظور ارتباط داخلی با دستگاه های مشابه ، از یك یا دو پورت افزوده برخوردارند ، لذا یك دستگاه ۸ پورتی می تواند به یك دستگاه ۱۶ پورتی متصل شده و در نتیجه ۲۴ پورت جهت اتصال فراهم سـازد .
“ پهنای باند “ عبارت است از مقدار اطلاعاتی كه در هر ثانیه از سیمها و در طول دستگاه شبكه منتقل می شود . این مقدار معمولاً بر حسب بیت در ثانیه ( bps ) اندازه گیری می شود . یك مودم معمولی قادر است حدود ۳۰ تا ۵۰kbs را انتقال دهد ( ۳۰ تا ۵۰ هزار بیت در ثانیه ) ، این در حالی است كه یك شبكه محلی اترنت از قابلیت انتقال ۱۰mbps ( در حدود ۱۰ بیلیون بیت در ثانیه ) برخوردار است
اجزای شبكه بندی :
سرویس گیرنده ها و سرورها :با توسعه شبكه ها و افزایش تعداد كامپیوترها ، یكی از كامپیوترها نقش سرور را – مركز اصلی ذخیره سازی فایلها یا برنامه های كاربردی اشتراكی – به عهده می گیرد . علاوه بر این سرورها ، امكان ارتباط با تجهیزات جانبی همچون پرینترها را فراهم می سازند . با تنظیم یكی از كامپیوترها به عنوان سرور اختصاص یافته می توانید از صرف هزینه های اضافی اجتناب كنید . به كامپیوترهای متصل شده به سرور ، سرویس گیرنده گفته می شود . شایان ذكر است كه شما هیچ نیازی به داشتن یك سرور اختصاصی در شبكه تان ندارید . بلكه می توانید تنها با ارتباط تعدادی از كامپیوترها به هم ، یك شبكه بندی “ نظیر به نظیر “ ایجاد كنید . به این ترتیب كاربران می توانند فایلها و E-MAIL ها را با یكدیگر مبادله كرده ، فایلها را برروی هارد درایو یكدیگركپی كرده و حتی از پرینتر متصل به یك كامپیوتر استفاده كنند . اما با افزایش تعداد كاربران شبكه ، مسئولیت وظایف مدیریتی و اساسی همچون پشتیبانی فایل و ارتقا برنامه ها ، بر دوش سرور اختصاص یافته می افتد .
سیم كشی و كابلها :سه نوع سیم كشی شبكه ( و یا ایجاد رسانه ) پایه وجود دارد . این سه عبارتند از : كابل جفتی به هم تابیده شده ، كابل كواكسیال و فیبر نوری .
كابل جفتی به هم تابیده شده :
این كابل از جـمله استانداردهای صنعتــی در نصبهای جــدید می باشد . این سیم به صورتهای مختلفی در بازار موجود است : سیم جفتی به هم تابــیده شده بدون پوشـش درجه ۳ ( اغلب مورد استفاده خسطوط تلفنی می باشد ) و سیم UTP درجه ۵ كه از جمله استانداردهای جاری شبكه محسوب می گردد .
كابل كواكسیال :
این كابل مشابه كابلهای سیم كشی گرد تلویزیون می باشد . از این سیم به ندرت در شبكه ها ی محلی مدرن استفاده می گردد .
فیبر نوری :
از این كابلها عموماً در تماسهای با سرعت بالا بین دستگاههای “ استخوانبندی “ در شبكه های بزرگتر استفاده می شود . در ضمن در برخی از محیط هایی كه دارای تعداد زیادی متقاضی می باشند ، از فیبر نوری جهت ارتباط ایستگاههای كاری desktop قدرتمند به شبكه و اتصال ساختارهای مجاور استفادهه می شود . این كابل از جمله معتبرترین كابلها محسوب می گردد و تنها مشكل آن ، هزینه بالای آن می باشد .
در انتخاب كابل اداره و ساختمانتان توجه نمائید . جهت نیل به این منظور می بایست مطمئن شوید كه سیمهای به كار گرفته شده در طول سقف و بین دیوارها علاوه بر تامین نیازهای جاری شما ، قادر به ارتقا بر طبق خواسته شما طی چندین سال بعد نیز باشند . به عنوان مثال ، اتـرنت می تـواند از سیم كشی UTP Category۳ استفاده كند ، اما Fast Ethernet جهت انجام كار ، حداقل به یك سیم كشی UTP Category۵ نیاز دارد . با این اوصاف ، كلیه نصب سیم كشی های جدید می بایست به صورت Category۵ باشد . ممكن است مایل باشید از كابل Plenum كه از امنیت بیشتری در بین انواع داكتهای گرمایی و سرمایی در طول سقف برخوردار است ، استفاده كنید . جهت اطمینان از عملكرد ، بهتر است با معمار و یا پیمانكار سیم كشی خود در این زمینه مشورت كنید .
هابها :
هابها ، دستگاهای ساده ای می باشند كه جهت اتصال گروهی از كاربران به یك شبكه محلی به كار می روند . هابها ، كلیه بسته داده های دریافتی برروی یك درگاه از ایستگاه كاری را ( همچون e-mail ، اسناد word ، صفحه های گسترده گرافیكها و درخواستهای پرینت ) به كلیه پورتهای دیگر انتقال می دهند . كلیه كاربـران متصل بـه یك هاب منفـرد و یـا گروهی از هـابـهای مـتصل ، در یـك “ قطعه “ قرار دارند ، یعنی پهنای باند هاب یا ظرفیت انتقال داده ها را به اشتراك می گذارند . با افزایش تعداد كاربران به “ قطعه “ ، مسئله رقابت برای به دست گرفتن مقدار محدودی از پهنای باند اختصاص یافته به آن “ قطعه “ افزایش می یابد .
چند نمونه از هابها عبارتند از : سریهای Cisco Micro Hub و سریهای Cisco Fast Hub .
سوئیچها :
سوئیچها ، هوشمندتر از هابها می باشند و به هركاربر یا هر گروه از كاربران پهنای باند مشخصی را اختصاص می دهند . سوئیچ ، بر اساس اطلاعات موجود در header هر بسته ، بسته داده ها را تنها به پورت گیرنده مورد نظر و متصل به شبكه LAN ارسال می دارد . سوئیچ در هر انتقال ویژه باعث ایجاد تماسهای فردی و موقت بین منابع و مقاصد شده و پس از اتمام مكالمه ، به این تماس خاتمه می دهد .
چند نمونه از سوئیچها عبارتند از : Cisco ۱۵۴۸ Micro Switch ۱۰/۱۰۰ و مجموعه Cisco Catalyst Series
مسیریابها :
مسیریابها در مقایسه با هابها و سوئیچها ، از هوشمندی بیشتری برخوردارند . مسیریابها از بسته آدرس كاملتری جهت تشخیص این مسئله كه كدام مسیریاب یا ایستگاه كاری ، می بایست بسته بعدی را دریافت كند ، می باشد . مسیریابها از طریق نقشه مسیر شبكه ، تحت عنوان “ جدول مسیریابی “ ارسال بسته ها از طریق بهترین مسیر به مقصد را تضمین می كنند . در صورت قطع ارتباط بین دو مسیریاب ، مسیریاب ارسال كننده ، مسیر دیگری را جهت ادامه سیر وحركت در نظر می گیرد . در ضمن مسیریاب می تواند بین شـبكه هایی كـه بـه زبانهای مخـتلفی صـحبـت می كـننـد ، یعــنی دارای “ پروتكلهای “ مختلفی می باشند ، ارتباط برقرار كند . برخی از این پروتكلها عبارتند از : پروتكل اینترنت ( IP ) ، تبادل بسته های اینترنتی ( IPX) و Apple Talk .
مسیریابها به سبب برخورداری از هوش بیشتر ، قادرند با اجتناب از ایجاد ترافیك در برخی بخشهای دستیابی شبكه ، باعث تامین امنیتی بیشتر بشوند .
مسیریابها می توانند شبكه ها را به یك مكان منفرد یا مجموعه ای از ساختارها متصل كرده و سبب تامین رابطهایی برای اتصال LAN ها به WAN بشوند – درست مثل ارتباط شعبه های اداری به یكدیگر یا به اینترنت .
در بخش بعدی به توضیح جزئیات بیشتری در مورد خدمات WAN – كه توسط شركتهای ارتباط از راه دور و به منظور ارتباط شبكه های متفرق به لحاظ جغرافیایی ایجاد شده است – خواهیم پرداخت .
چند نمونه از مسیریابها عبارتند از : سریهای Cisco ۷۰۰ ، سریهای Cisco ۸۰۰ ، سریهای Cisco ۱۰۰۰ ، سریهای Cisco۱۶۰۰ ، Cisco ۱۷۲۰ Access Router ، سریهای Cisco ۲۵۰۰ ، سریهای Cisco ۲۶۰۰ ، سریهای Cisco ۳۶۰۰ ، سریهای Cisco ۴۰۰۰ .
ادامه دارد...